Strona:PL Wagner - Sztuka i rewolucya.pdf/61

Ta strona została przepisana.

grecka cechowała apogeum ducha greckiego, ale jest to rozkwit zgnilizny pustego, bezdusznego i przeciwnego naturze porządku rzeczy i takich samych stosunków ludzkich.
Na tem miejscu nie potrzebujemy porządku tego bliżej charakteryzować, wystarczy nam tylko sumiennie zbadać treść i publiczne działanie naszej sztuki, a w szczególności teatralnej, ażeby ujrzeć, jak w wiernem zwierciedle, panującego ducha publicznego, gdyż sztuka publiczna była takiem zwierciadłem zawsze.
Nie ujrzymy tedy w naszej publicznej sztuce teatralnej bynajmniej prawdziwego dramatu, owego jednolitego, niepodzielnego i największego dzieła sztuki ducha ludzkiego; nasz teatr jest tylko wygodnem miejscem dla ponętnego przedstawiania pojedynczych, zaledwie powierzchownie powiązanych produkcyi artystów, albo lepiej, kunsztmistrzów. że teatr nasz nie jest w stanie dopiąć w prawdziwym dramacie wewnętrznego połączenia wszystkich gałęzi sztuki w jedną całość najwyższą i najdoskonalszą, pokazuje się już z jego podziału na dwa rodzaje: dramat i operę, wskutek czego pozbawia się dramat owej potęgującej ekspresyi, jaką daje muzyka, a zarazem odejmuje się operze istotne cechy i doniosłe cele rzeczywistego