Strona:PL Waleria Marrené-Kazimierz Brodziński-studyum.djvu/48

 Dalej uważa także poznanie historyi i literatury jako niezbędne dla myślącego człowieka.
 „Nie mogą jeszcze pominąć, pisze (Tom VIII str. 56) ile znajomość fizyczności człowieka i rzeczy do jego życia należących, na zdrowie nasze ma wpływu. Żyjącym w wyższym stanie; pracującym umysłowo i wystawionym na ponęty zbytku, jest ona więcej niż sądzimy potrzebną.
 „Ona zapobiega wykroczeniom przeciw nam samym, czego natura nic zostawia nigdy bezkarnie; uczy nawet wybaczać moralnym słabościom bliźnich, gdyż te często w fizyczności mają przyczynę“.
 Nie poprzestaje jednak na planie nauk i wskazaniu ich ogólnego pożytku, rady jego względem tego jak uczyć się należy, świadczą o gruntownym rozmyśle, stwierdzonym nie tylko własnem doświadczeniem, ale i pilnem wpatrywaniem się w bliźnich. Nie chodzi mu o powierzchowne ukończenie nauk, o wzbogacenie pamięci, o zdanie dobrego egzaminu, tylko o istotną korzyść uczących się.
 „To tylko, pisze (Tom VIII str. 64), jest naszą prawdziwą własnością cośmy sami badaniem i ćwiczeniem wypracowali. Sama pamięć niewiernym jest składem. Prawdziwy słuchacz nie jest nosicielem cudzej własności, nauki nie są powiastkami, które się przez tradycyą coraz mniej wierne w pokoleniach przechowują, powinny to być tylko materyały do własnego obrobienia“.
 „Pszczoła nie znosi gotowego miodu, lecz go wyrabia, kto tylko to wie co z lekcyi słyszał, nabiera tylko historycznie wiadomości.“
 Niepodobna wyraźniej powstawać przeciw pamięciowej jedynie nauce, którą nawet od nazwy nauki odsądza.
 Dalej daje zbawienne wskazówki względem metody praktycznej, służącej do przyswojenia sobie nauk, mówiąc zaś o stronic umysłowej, nie zapomina i moralnej.
 Zachęca do łączenia się w jedno koło bez różnicy stanu, położenia społecznego i obranego wydziału, a wykazując ztąd zobopólne korzyści, odwodzi od sprzeczek i partyj, dysputy naukowe radząc raczej prowadzić na piśmie jak ustnie.
 Zaleca obok tego, by nie zaniedbywać, nawet dla miłości nauki, obowiązków codziennego życia, dodając iż z tego zaniedbania wyrabia się niepraktyczność, często paraliżująca najlepsze chęci, i wysokie zdolności.
 Rozliczając każde pismo Brodzińskiego, uderzyć musi doskonała równowaga i harmonija tego umysłu, ład pomiędzy