Strona:PL Waszynski Dzierżawa i najem u społeczeństw starożytnych.pdf/34

Ta strona została przepisana.

Środki spożywcze, oliwę, odzież dostała.
Jest zadowoloną: kontraktu nie naruszy i pretensyi(?) żadnych na Eriszti-Ai, córce Aradsa dochodzić nie będzie.
Kto umowę naruszy, zapłaci ⅓ miny srebra“[1].
Kontrakt zastrzega tu wprawdzie obustronne kary konwencyonalne, ale zapytać by można, w jakim razie podpaść miała tej karze Eriszti-Ai; to też według brzmienia kontraktu ona wszystkich swych zobowiązań już depełniła tak dalece, że druga kontraktująca strona uznała się za zadowoloną i dalszych pretensyi się zrzekła. Przypuszczać by można, że klauzulę tę w jej zwykłej, stale już utartej formie włączono i tu w kontrakt bez względu na to, że ostrze jej w tym razie zwracało się już tylko przeciw jednej z umawiających się stron. przeciw mamce: jeżeli umowę naruszy, tutaj znaczy to pewno, jeżeli dziecka nie odchowa, jeżeli dziecko jej umrze, zapłaci ona według brzmienia niniejszego kontraktu matce dziecka ½ miny srebra.
Cóż robiła mamka, jeżeli dziecko na odchowanie jej oddane pod jej pieczą umarło? Mogła ona albo zapłacić określoną z góry sumę, albo też aby uniknąć materyalnej straty, starała się o dziecko inne i w miejsce tamtego je podsuwała. Przeciw takim nedużyciom — które snać do niebywałych wyjątków nie należały — zwraca się już kodeks Hammurabiego, którego paragraf 194 stanowi:
„Jeżeli kto odda dziecko mamce na odchowanie, a dziecko to w rękach jej umrze, mamka zaś bez wiedzy ojca czy matki inne dziecko odchowa, niech za to odpowie przed sądem, a jako że odchowała inne dziecko bez wiedzy ojca czy matki, niech jej piersi za to odetną“.

Najem przedmiotów.

Najem przedmiotów ruchomych.
Najmem ruchomych przedmiotów, przedewszystkiem najmem roboczego bydła zajmuje się szczegółowo kodeks Hammurabiego:
§ 243. Kto wynajmie wołu roboczego na rok, zapłaci zań najmu 4 gur zboża.

§ 243. Zaś czynszu za dojną(?) krowa zapłaci 3 gur zboża właścicielowi.

  1. p. Conciform Texts from Babylonian Tablets etc. in the Britisch Museum IV. 13 b. (London 1896) i Scherr kodeks H. itd. str. 27.