dniego państwa, to znaczy dla lat około 2000 przed Chr. Z inskrypcyi hieroglificznych, które minione co dopiero stulecie odczytać zdołało, a które pierwsi dygnitarze i „ministrzy sprawiedliwości“ za faraonów średniego państwa na grobach swych kładli. wiemy dzisiaj, że w owych to wiekach już istniała w Egipcie prócz „sześciu wielkich izb sądowych“ także i „izba trzydziestu“ z najwyższym sędzią na czele. Wiemy dalej z dokumentów starego i średniego państwa, że wówczas już mieli sędziowie osobną swa patronkę Ma’at, boginię prawdy, której kapłanami byli, a której wyobrażenie najwyższy sędzia w czasie posiedzeń na szyi nosił[1]. Owi trzydziestu powołani z Memfis, Teb, Heliopolis na wspólnych sędziów, o których mówi Diodor, jest to więc owa „izba trzydziestu“, którą nam zaświadczają liczne dokumenty z epoki średniego państwa. Czy zatem to, co Diodor mówi o organizacyi sądowej wieków odległych, możemy jeszcze odnieść i do jego czasów? Z drugiej strony bowiem podnieść należy, że także Diodorus nigdzie explicite nie powiada, że za jego czasów owi „trzydziestu“ już nie istnieli. Tu nowa wynurza się trudność: co rozumieć przez te „jego czasy“ mówiąc o Diodorze? Czy są to te lata, w których Diodor pod panowaniem cesarza Augusta w Rzymie historyę swą pisał, a więc te lata, w których Egipt przechodził właśnie pod panowanie i zarząd Rzymu?[2]. Czy są to te lata, w których Diodorus po Egipcie podróżował (60—56 przed Chr.), wiadomości i wrażenia zbierał, lata w których królestwo Ptolemeuszów chyliło się ku upadkowi? Czy też w końcu są to te lata, w których Hekateusz z Abdery-a wiadomo, że z niego jako ze źródła swego Diodor więcej pewno jeszcze niż z własnych wrażeń i zapisków czerpał pisał swoje Αίγυπτιακά, a więc połowa trzeciego wieku przed Chr., kiedy królestwo Ptolemeuszów rozkwitało? Na te pytania nie ma odpowiedzi. Ale choćby i tu była odpowiedź najwyraźniejsza, takżeby z niej nie wynikło, że za „czasów Diodorowych“ a choćby Hekateusza z Abdery owych trzydziestu wspólnych sędziów jeszcze istniało, tem mniej, że ich możemy równać z τό κοινό(ν) δι(καστήριον) poświadczonem nam autentycznie dla ostatniej ćwierci trzeciego wieku przed Chr. — jeżeli
- ↑ patrz: Inskrypcye Mentuhotep, w, wydawnictwie I. H. Breasted, Ancient records of Egypt I Nr. 531/32 (1906 r.), I. H. Breasted History of Egypt str. 164 (1905 r.), A. Erman Ägypten n. ägyptisches Leben str. 131/2. 201. i przedewszystkiem E. Revillout Le tribunal égyptien de Thèbes w Revue Égyptologique III (1885 r.) str. 9 i nstp.
- ↑ Wtenczas, pod rzymskiem panowaniem owych trzydziestu wspólnych sędziów na pewno już nie istniało. O tem patrz: U. Wilcken, Observationes ad historiam Aegypti provinciae Romanae, Dissert. Berolin. (1885) str. 10/11.
