kidydesa mało, bo tylko komentarz do księgi II.[1] Komentarz nie jest ciekawy, bo nie rzeczowy, lecz gramatyczny i do tego pióra miernego uczonego. Natomiast istotne pomnożenie naszych wiadomości przyniosło odkrycie utworu jakiegoś historyka 4. w. prz. Ch. w papirusie z Oxyrhynchos z 2. w. po Ch.[2]. Zachowało się z niego 21 kolumn. Utwór pisany jest po pokoju Antalkidasa, ale przed wyprawą perską Aleksandra, bo państwo perskie istnieje, co więcej, utwór powstał zapewne przed połową 4. w. Autor jego jest arystokratą i zwolennikiem Spartan, atoli to stanowisko jego nie przynosi uszczerbku bezstronności dzieła. Prawdopodobnie kontynuuje Tukidydesa Zachowały się nam szczegółowe dzieje r. 396/5 (przygotowania do wojny korynckiej, wyprawy Agezylaosa w Azyi mniejszej, dzieje Konona, wojna między Beocyą a Fokidą). Informacye autora są dobre. Nowe dzieło odstępuje w wielu punktach od przedstawienia Xenofonta, zwłaszcza przy dziejach Agezylaosa. Wyprawę i zwycięstwo Agezylaosa nad Tissafernesem (395) przedstawia inaczej niż Hellenika 3, 4, 21-24. Nowy historyk wogóle nie kreśli Agezylaosa w korzystnem świetle. Wyprawy tego króla mają cele łupieskie i przedsiębrane są bez planu, a sprawy prowadzi Agezylaos w celach osobistych. Jak w tem ocenianiu działalności Agezylaosa nowy autor różni się całkowicie od Xenofonta, tak różni się od niego korzystnem przedstawieniem Konona.
Co do autorstwa dzieła zdania są podzielone. Głosy wahają się przeważnie między Teopompem a Kratippem. Za Teopompem oświadczyli się: Wilamowitz i Ed. Meyer[3], do tego zdania przechyla się też Busolt[4] a z zastrzeżeniem Wendland[5]. Wprawdzie unikanie hiatu przemawiałoby za Izokratejczykiem Teopompem, ale inne względy językowe przemawiają przeciw niemu. Przedewszystkiem Teopompa styl był retoryczny, tymczasem nowy historyk pisze stylem prostym i naturalnym, wolnym od wszelkiej retoryczności. Uderzać tez musi brak mów, mimo że w dziele byłaby do nich sposobność; wiadomo zaś, że Teopomp niezmiernie lubił mowy. Inni sądzą, że autorem dzieła jest Kratippos. O tym pisarzu wiemy, że kontynuował Tukidydesa. Za nim przemawiałoby kilka względów i tak: nowe dzieło przed-
- ↑ Grenfell i Hunt, Oxyrhynchos pap. VI (1908) z papirusu epoki Hadryana.
- ↑ Grenfell i Hunt, Oxyrhynchos pap. V (1908). Wyszło także osobno Hellenica Oxyrhynchia edd. Grenfell & Hunt. Oxford 1909 (4 szylingi).
- ↑ Zob. Ed. Meyera: Theopomps Hellenika, Halle 1909.
- ↑ Hermes 43 (1908) 255 nn.
- ↑ W Gerckego-Nordena Einleitung in d. Altertumswiss. Bd. I (Lipsk 1910) str. 352.
