Strona:PL Wszystko i nic (Żeromski).djvu/29

 — Nie wiele tu mam. Wszystkie papiery trzymam zakopane w pewnej skrzynce, w ogrodzie.
 — A nikt nie widział miejsca?
 — Nikt. To jest... Nikt, prócz tego starego sługi.
 Machnicki roześmiał się szyderczo.
 — Ten człowiek nie powie... — zauważył Olbromski.
 — Niema takiego, któryby nie powiedział.
 — Ten człowiek...
 — Jeżeli wydał tamten, on, — posłuchaj, — brat — «Likurg».
 — Likurg... — wyszeptał Olbromski, cofając się z przerażeniem.
 Machnicki siedział z głową podpartą na ręce. Twarz jego stawała się sztywną, niemiłosierną, wreszcie srogą aż do okrucieństwa. Począł mówić:
 — Nie wierz nikomu! Nie wierz nawet sobie, bo możesz popaść w obłęd — i w obłędzie wydać. Ażeby być panem swego umysłu i nawet w obłędzie nie wydać, trzeba w swój umysł za dnia i w nocy wbijać jedno jakoweś hasło, któreby przetrwało wszystko, sam rozum, a nawet śmierć.
 Rafał nachylił się i słuchał, gdy tamten mówił.
 — Dla mnie takiem hasłem było zdanie, które mówiłem i pisałem na wszystkie pytania, dawane mi ustnie i na piśmie przez dwa lata.
 — Jakież to zdanie?
 — «Albo wiem i nie chcę powiedzieć, albo nie wiem i w takim razie nie mogę powiedzieć». Idź teraz sam do ogrodu, wykop ową skrzynkę i przynieś tutaj.
 Olbromski namyślał się.