Strona:PL Xenofont - Hippika i Hipparch.djvu/53

dzéj wdroży się do wypełniania swéj powinności. Na tém, krótko rzecz zbierając, opiera się cały kunszt ujeżdżania koni. I uzdę bowiem koń prędzéj przyjmie, jeśli, kiedy ją dał sobie założyć, jakieś dobro w nagrodzie otrzyma; i skakać i wyskakiwać z dołów, i wszystko inne pełnić będzie ochoczo, jeśli spodziewać się będzie, skoro wypełnił co odeń żądano, jakiejś folgi za to.
 IX. Otóż co się dotąd powiedziało wskazuje, jak najmniéj można być oszukanym przy kupnie konia albo źrebca, jak najmniéj można konia zepsuć używając go, a przedewszystkiém jak przyczynić koniowi tych wszystkich zręczności, których, gdy wypadnie, potrzebuje jeździec na wojnie. Czas jest podobno wypisać i to teraz, jak sobie postępować najwłaściwiéj, jeżeli przypadkiem przyjdzie używać konia gorącego albo leniwego.
 Najprzód więc to znać należy, że tém jest gorącość u konia czém gniew u człowieka. Jako tedy człowieka najmniéj kto rozgniewa, jeśli mu ani nie powie ani nie uczyni nic przykrego, tak i konia zapalczywego nie udręczając, najmniéj się jątrzyć będzie. Zaraz więc przy wsiadaniu baczyć na to pilnie trzeba, aby koniowi najmniejszéj nie wyrządzić przykrości; wsiadłszy zaś trzeba go zatrzymać spokojnie w miejscu przez czas, dłuższy jak pierwszego lepszego innego konia, zaczem jak najłagodniejszemi znakami pobudzić do chodu. Następnie od najpowolniejszego biegu począwszy, tak znowu do prędszego przeprowadzać, ażeby koń ile być może, nie dostrzegał tego jak w chyższy ruch przeszedł. Znak niespodzianie dany tak niepokoi burzliwego rumaka, jak człowieka niespodziane widoki, nasłuchy i wrażenia. A wiedzieć trzeba, że w koniu wszystko nagle następujące trwogę podnieca. Także kiedy niewczas szybciej bie-