ni tyranja, ni królestwo, tylko tam jedynie trwa jednym ciągiem królestwo.[1]
Na to, że Agezylaos uchodził za godnego tronu, nim jeszcze rozpoczął rządy, są następujące dowody: Gdy po śmierci króla Agisa spierali się o władzę Leotychidas, jako syn Agisa,[2] i Agezylaos, jako syn Archidamosa,[3] powołało państwo na tron Agezylaosa, rozstrzygnąwszy,[4] że tak cnoty jego jak i ród mniej są dostępne zarzutom. Jeżeli więc sąd najlepszych w najdoskonalszem państwie uznał go godnym najpiękniejszego zaszczytu, to jakichże jeszcze potrzeba dowodów na jego cnoty z tego czasu, nim zaczął rządy?
Teraz już opowiem, jakich czynów dokazał na stanowisku króla. Z czynów bowiem można, mem zdaniem, najlepiej i najjaśniej poznać także jego charakter. Otóż Agezylaos jeszcze w młodym wieku[5] dostąpił tronu królewskiego. Niedługo po objęciu rządów przyszła wiadomość, że król perski[6] gromadzi silną flotę i liczne wojsko piesze, widocznie przeciw Hellenom.[7] Na radzie Lacedemończyków i sprzymierzonych
- ↑ Przyczyna tej stałości jest inna, niż Xenofont podaje. Mianowicie Spartanie odznaczają się nietylko na polu politycznem i społecznem, ale tąkże i w języku i w dziedzinie sztuki — dziwną zachowawczością.
- ↑ Agis, z rodu Eurypontydów, syn Archidamosa, brat Agezylaosa (427/6—402/1) zaliczany do najlepszych królów Sparty. Od 426 r. dowodził wyprawami Spartan do Attyki. Był wrogiem Alkibjadesa. Niebacznie wyraził się, że Leotychidasa nie uznaje jako swego syna, na co po jego śmierci odwoływał się Agezylaos, odmawiając bratankowi prawa do tronu, a sobie roszcząc prawo do następstwa po Agisie.
- ↑ Król Archidamos II, syn Zeuksydamosa, wódz spartańskich najazdów na Attykę w pierwszym okresie wojny peloponeskiej, zwanym od niego «wojną archidamijską». Z pierwszej żony, imieniem Lambido, miał Agisa, z drugiej, imieniem Eupolja, Agezylaosa. Umarł w 427 r. przed Chr.
- ↑ Rozstrzygnął tu potężny wpływ Lizandra, pogromcy Aten. Wspomina o tem Xenofont w III ks. Dziejów Hellady, ale tu ten szczegół pomija, jako nie nadający się do pochwały. Pomija też, iż Agezylaos kulał, choć mógł z tego snuć wnioski o większej sile ducha, niż ciała. Xenofont, sam bardzo przystojny, nie uważał za stosowne mówić o ułomności.
- ↑ Miał czterdziestkę; gdy umierał (w 361 r.) miał zgórą lat 80, panował lat 40.
- ↑ Artakserkses II Mnemon (404—358), brat Cyrusa, znany z Anabazy.
- ↑ Z początkiem zimy 400 r. wysłała Sparta do Azji armję złożoną z 1000 neodamodów (wyzwolonych helotów), 4000 Peloponezyjczyków, Ateny
