Strona:PL Xenophon - Sympozjon oraz wybór z pism.djvu/179

każdy trud i wszelakiemu niebezpieczeństwu stawił czoło. Takiemi więc, jak wspominają, zaletami ciała i duszy obdarzyła go natura; prócz tego wychował się według praw perskich. Te prawa — jak się zdaje — zaczynają staranie o wspólne dobro nie stąd, skąd w bardzo wielu państwach ustawa poczyna okazywać swą troskę. Bardzo wielka bowiem ilość państw, pozwoliwszy każdemu wychowywać swoje dzieci jak kto chce, a samym dorosłym żyć takim trybem, jak chcą, mimo to rozkazuje im po tem wszystkim nie kraść i nie rabować, nie wdzierać się gwałtem do domu, nie być niesprawiedliwie, nie łamać wiary małżeńskiej, słuchać przełożonego, i t. p. Jeżeli zaś kto popełni którąś z tych zbrodni, nakłada się na takich karę. Natomiast perskie prawa już zgóry troszczą się o to, aby obywatele zgoła nie byli takimi, żeby pożądali jakiegoś nikczemnego lub hańbiącego czynu.^[1] Starają się za o to w następujący sposób:

 Mają oni tak zwany «wolny rynek»,^[2] na którym wznosi się królewski zamek, jako też inne rządowe budynki. Stamtąd to usunięto przekupni z ich towarami, ich krzykiem i prostactwem na inne miejsce, aby ich wrzawa nie mieszała się z przyzwoitem zachowaniem się wykształconych. Jest zaś to miejsce dokoła budynków rządowych podzielone na cztery części. Z tych jedna jest przeznaczona dla chłopców, druga dla młodzieńców, inna znowu dla dorosłych, a inna dla tych, którzy przekroczyli lata służby wojskowej. Każdy z nich znajduje się na miejscu dla niego według prawa przeznaczonem, a to chłopcy i dorośli mężowie ze świtem, starcy zaś, — wyjąwszy oznaczone dni, w których muszą być obecni, — kiedy komu się podoba. Młodzieńcy śpią nawet naokoło budynków rządowych, uzbrojeni nakształt gimnetów.^[3] Wyjątek stanowią żonaci; od tych nie wymaga się — o ile nie było zapowiedzianem, — aby

1. Tak samo wyraża się Xenofont o prawach Sparty (Konstytucja Lacedemończyków, rozdz. 2).
2. Niema tam niczego, coby było niegodne wolnego człowieka.
3. Gimneci — lekkozbrojna piechota grecka, Należą tu: kopijnicy, rzucający oszczepem, łucznicy, procarze. Zbroję stanowią: oszczepy do rzucania, mała lekka tarcza, łuk i kołczan, szabla.