Strona:PL Xenophon - Sympozjon oraz wybór z pism.djvu/24

przed Chr.); gospodarzem jest Kaljasz, syn Hipponika; przyjmuje gości z racji uroczystego święcenia zwycięstwa, jakie odniósł podczas panatenajskich igrzysk umiłowany przez niego Autolikos, syn Likona. Przed oczyma staje nam uczta grecka, pieczeniarz-wesołek, który żyje z tego, że zjawia się na biesiadach nieproszony, sympozjon czyli picie w drugiej połowie biesiady, zabawianie gości sztuczkami kuglarskiemi i przedstawieniem mimicznem; słyszymy rozmowę gości i mowę Sokratesa. To wszystko opowiada nam autor jako naoczny świadek, co naturalnie jest fikcją, gdyż Xenofont w czasie tej uczty nie miałby jeszcze lat dziesięciu, jak to już niektórzy starożytni zauważyli. Poczytywać Sympozjon Xenofontowe za dokument o znaczeniu historycznem byłoby naiwnością. — Jeżeli Xenofontowi w Anabazie dyspozycja się udała, to dlatego, że opowiada pokolei fakta; jeśli w Sympozjon nie spotykamy chaotyczności, to dlatego, że Xenofont niejedną ucztę widział, i że miał już poprzednika w Platonie. Udatnie kreśli nastroje, zręcznie przechodzi z jednej myśli do drugiej: Wesołek naśladuje komicznie produkcje dzieci syrakuzańskiego kuglarza; uwagi Sokratesa na temat widzianych produkcyj; po ponownej próbie zabawienia gości produkcją artystów zachęca Sokrates gości, by zabawiali się rozmową, i każdy ma na dany temat coś powiedzieć. Z tego wynika żartobliwy spór Sokratesa i Krytobula o to, kto z nich piękniejszy; wyrok wygłaszają dzieci, produkujące się kuglarskiemi sztuczkami. Wnet i Syrakuzańczyk złośliwie przycina Sokratesowi, obrażony, że skutkiem jego wtrącenia się przestał być razem z dziećmi swemi tym, co zabawiał całe towarzystwo. Sokrates, człowiek głębokiego serca, nie obraża się, łagodzi Syrakuzańczyka, i skłania go, by urządził z dziećmi przedstawienie dla gości, mniej niebezpieczne i denerwujące niż dotychczasowe popisy. Gdy Syrakuzańczyk czyni przygotowania, wygłasza Sokrates mowę o miłości — metoda Homera; podczas gdy Hektor idzie do miasta, odbywa się pojedynek Glaukosa i Diomedesa (Iljady ks. VI) —