szło drukiem w Medjolanie na wiele lat przed wydaniem Xenofonta w oryginale, mianowicie już w 1476 r. — Takich tłumaczeń było więcej. Istniały też tłumaczenia rękopiśmienne, starsze od Filelfowego, np. przekład Cyropedji (De vita Cyri), którego dokonał we Florencji Poggio w 1466 r. Bibljoteka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie posiada ten rękopis (nr. 482).[1] Pod koniec XVI w. (w r. 1590) wydał swój przekład Caselius, filolog helmstecki (w Brunświku), który utrzymywał stosunki z Janem Zamoyskim. To też możliwe, że Xenofont był w Polsce znany już w wieku złotym, a później także, zwłaszcza wśród różnowierców. Rzecz ta wymaga zbadania, — narazie jednak zdaje się, że wpływ Xenofonta u nas był bardzo mały.
Wpływ ten idzie w trzech kierunkach: Xenofont jest albo źródłem naukowem dla zagadnień historycznych i geograficznych, albo pisarzem filozoficzno-moralnym (działającym głównie przez Cyropedję i ustęp ze Wspomnień o Sokratesie, opowiadający historję o Herkulesie na rozstajnych drogach), albo też pisarzem praktycznym, dla ziemianina i żołnierza nie obojętnym. Tak np. jest Xenofont źródłem dla geografji starożytnej i w XVI wieku dla Stryjkowskiego, i w XIX dla Lelewela.[2] Stryjkowski czytał Xenofonta w przekładzie łacińskim; cytuje Anabazę (Historia de reditu), Cyropedję (Institutio Cyri) i nawet Hellenika (choć przy nich trochę bałamuci, bo podaje, że Lizander poraził Alkibjadesa). Jeżeli spotykamy u Stryjkowskiego powołanie się na Xenofonta, musimy zważać, czy nie ma on na myśli książki pod tytułem Xenophon, liber de aequivocis.[3] Możliwe, że czytał ustępy
- ↑ W innym rękopisie (3425) jest Tyrannus Xenophontis (Hieron) po łacinie, a w rkp. 519 na karcie 96 wspomina przepisywacz, że zajmował się filozofem Xenofontem.
- ↑ Por. Dr Adolf Bednarowski, Wybór z Pism Ksenofonta, Książnica-Atlas 1925. str. XV.
- ↑ Książkę pod tym tytułem, drukowaną w Witebsku 1612, posiada Bibljoteka Raczyńskich.
