Strona:PL Xenophon - Sympozjon oraz wybór z pism.djvu/5

cają się o pomoc pobratymcy Jończycy, powstający przeciw monarsze perskiemu. To też wnet przeciwko Atenom i Sparcie kieruje się wyprawa perska.
 W r. 490 Ateńczycy sami, bez pomocy Spartan, biją Persów na polach Maratonu: z tą chwilą moralnie stanęli w świecie greckim na tym poziomie, na jakim odtąd przywykliśmy ich widzieć. Już nikt w świecie całym nie będzie porównywał Aten z wyspą Ajginą lub z Tebami. Szacunek mają Ateńczycy nawet u Sparty, której hegemonję uznają wszyscy Grecy, z Atenami włącznie. Jeszcze przed trzecią wyprawą perską zaczynają budować flotę, łamią Ajginę, a podczas trzeciej wojny perskiej mają już flotę większą (147 trier), niż wszyscy inni Grecy razem.
 Po przepędzeniu wroga zakładają Jończycy związek morski pod przewodnictwem Aten, który wkrótce — bo za Peryklesa — zmieni się w panowanie Aten nad równouprawnionymi dawniej członkami; miasto-państwo Ateny zmienia się w morskie mocarstwo. Zepchnięta z hegemonji Sparta nie ścierpi tego, nie będą zadowoleni nowi poddani a dawniejsi sprzymierzeńcy Aten, zaczną się tarcia i przyjdzie do straszliwej wojny o hegemonję między ateńskiem mocarstwem morskiem a lądową potęgą Peloponezu. Sytuacja mocno zagadkowa: Spartan pobitych na lądzie świat jeszcze nie widział, — zwyciężyć Ateny na morzu jest fizycznem nieprawdopodobieństwem.
 Młodość Xenofonta. Właśnie rozpoczynała się owa straszna wojna, kiedy Xenofont ujrzał światło dzienne (około r. 430—427 przed Chr.). To też dzieciństwo jego nie mogło być bardzo miłem, choć czasy nie dały mu się we znaki tak, jak innym, bo pochodził z bogatej rodziny. U swego ojca, Gryllosa (z «demosu» Erchja), miał sposobność nauczyć się jazdy konnej, bawić się sportem, zwłaszcza polowaniem, nasłuchać się opowieści o służbie w konnicy i przypatrzyć się hodowli koni; zamknięty w ciasnej okolicy tęsknił do życia pełnego przygód. Za-