Strona:PL Zieliński Grecja niepodległa.pdf/110

wskutek niezdatności jej przedstawicieli do dźwigania ciężkiego brzemienia obowiązków i wojskowych, i administracyjnych, i sądowych. Ażeby temu samemu losowi nie uległa też i arystokracja, należało już od młodu zahartować ją cieleśnie i duchowo i spoić wewnętrznie ścisłemi węzłami stowarzyszenia. Skąd wynikło życie kółkowe. Gdzie zasady jego urzeczywistniane były najsurowiej, tam prawie zupełnie wyparło ono życie rodzinne; tak było w Sparcie, odkąd Likurg przeszczepił! na jej grunt lad prawny, natchniony przez Apollina. Na Lesbosie także kwitlo owo życie kółkowe, acz nie tak wyłącznie: były kółka młodzieży, mężów dojrzałych, starców, dziewcząt, niewiast zamężnych. Wiązała je społem służba jakiemuś bogu, przyczem mlodzieńcy służyli Apollinowi, dziewczęta Artemidzie, niewiasty zamężne Herze albo Demetrze, ale nie zapominano też i o innych bogach, których święta uświetniali pieśniami.
 Aby tworzyć pieśni, trzeba było poetów; oto dlaczego poeci tak często bywali kierownikami kółek. Pamięć potomnych przechowała imiona niewielu z takich poetów; jeszcze zaś mniej było tych, których pieśni przeżyły ich zgon. Najsławniejszy z pośród nich był właśnie Alceusz.
 Kółkami kobiecemi też częstokroć kierowali poeci — tak w Sparcie zasłynął Alkman, następca Terpandra, dożywotni mistrz kółek dziewczęcych. Ale niekiedy natchnienie Muzy gościło i w kobiecie, czyniąc z niej poetkę: taką była w tejże Mitylenie młodsza współcześniczka Alceusza — Safo.
 Oczywiście, i ona także, podobnie jak Alceusz, była arystokratką. I ona— prawdopodobnie wespół z rodzicami — zmuszona była opuścić kraj z chwilą, gdy rządy jego objął Pittak; i ona następnie na mocy jego «przebaczenia» wróciła do ojczyzny. I oto stała się mistrzynią dziewcząt-obywatelek. Kółko jej, rzecz prosta, w «wielkiej Mitylenie» nie było jedynem; drugiemu przewodniczyła niejaka Andromeda, innym znowu — inne. Kółka zbierały się podczas świąt, naprzykład, Artemidy. Wy-