Strona:PL Zieliński Grecja niepodległa.pdf/235

chitektowi, wyżej nadmienionemu Kallikratesowi: podług jego planu powstały slynne po wsze czasy Propileje. Popiątna pomnikowa brama Akropolu była ozdobiona z przodu i z tylu kolumnadą w stylu samego Partenonu, t. zw. doryckim; połączone zaś były między sobą kolumnadą podłużną w stylu miększym i wytworniejszym, t. zw. jońskim. Był to jednakże dopiero główny korpus Propilejów: z obu stron architekt wyposażył go w skrzydła marmurowe, z których prawe jednak wypadło jakby skrócone. Trzeba bylo oszczędzić świętą skałę nad stromem urwiskiem — miejsce to już oddawna upodobała sobie Nike (Zwycięstwo). Wkrótce i jej w niesiono tutaj świątynkę w stylu jońskim — w aśnie świauvnkę, śliczną zabawkę architektoniczną, ulubienicę powszechną w dawnych i nowych czasach. Lecz stromość tego miejsca nie była bezpieczna: zbudowano przeto marmurową balustradę — i tę, rzecz jasna, również ozdobiono wypukło rzeźbą, malującą Zwycięstwo we wszelkich jego postaciach.
 Wykonano dwie — albo, skoro liczyć świątynkę Zwycięstwa, trzy części olbrzymiego zadania. Obok Partenonu wznosiła się — nie, raczej zniżała się «stara świątynia» bogini: wielu prawdopodobnie przykro raziła ona oczy, lecz nie można było poradzić. Na lewo wszakże od niej było miejsce puste, uświęcone pamięcią «domu Erechteusza», starożytnego króla Aten. Po Propilejach, już podczas drugiej polowy wojny peloponeskiej, nastręczyła się możliwość odbudowania także i tego domu. Tu było mnóstwo miejsc świętych, które wypadało uszanować; w odróżnieniu od uroczystej prostoty Partenonu joński «dom Erechteusza» (Erechthejon) otrzymal ksztalt bardzo kapryśny, a mimo to czarujący w swem odrębnem pięknie. Szczególniej piękny by! zwrócony do Partenonu «balkon koszonośczyń» (dziewic <kanefor») — i tem dokuczliwiej dawało się we znaki to, że on właśnie był zasłonięty przez śstarą świątynię» bogini. Na szczęście, stara owa świątynia spłonęła, skoro tylko odbudowano «dom Erechteusza»: czy był to zwykły przypadek, czy nie, dziś można co do tego tylko się domyślać.