Strona:PL Zieliński Grecja niepodległa.pdf/92

wolność; ci, którzy w strachu przed niewolą byli uciekli za granicę, otrzymali prawo wolnego powrotu; tych, którzy byli przez panów swoich sprzedani za granicę, wykupiono. I znów w Attyce ukazali się drobnorolni włościanie — moc i zdrowie ziemi.
 Drugiem dzielem Solona było prawodawstwo, oparte na sprawiedliwości i łagodności.
 Prawa Drakona o zabójstwach utrzymał on w mocy, ale pozostałe złagodził i uzupełnił nowemi, uwzględniającemi także nową klasę przemysłowców i kupców «pobrzeża.» Prawa Solona były wypisane na obracających się drewnianych tablicach (pryzmatach) i wystawione na Akropolu i na rynku miejskim, ażeby wszyscy Ateńczycy mogli się z niemi obeznać. Prawami temi rządziły się Ateny do najpóźniejszych czasów.
 Osobną część prawodawstwa Solona stanowiła przeprowadzona przezeń naprawa ustroju państwowego, skierowana ku temu, aby osłabić władzę arystokracji i dać pewne prawa pozostałemu ludowi.
 Ateńczycy, jak wogóle Ilończycy, dzielili się wedle pochodzenia na cztery »file« czyli kolana. Solon wydał prawo, aby każda fila wybierała po stu ludzi do tak zwanej »rady czterystu.« Rada ta miała właśnie odtąd rządzić państwem zamiast arystokratycznego Areopagu, który stał się jedynie trybunałem, rozstrzygającym sprawy o zabójstwach.
 Ale z pośród jakich-że to obywateli miano wybierać ową radę czterystu? Oto tutaj właśnie wyraził się charakter demokratyczny reformy Solona. Podzielił on wszystkich obywateli wszystkich czterech fil wedle obszaru ich ziemi na cztery klasy: najbogatszych, bogatych, średniozamożnych i ubogich, orzekając, aby najbogatsi i bogaci służyli w jeździe, utrzymując własnego rumaka; średniozamożni w wojsku o ciężkiem uzbrojeniu, mając własny oręż, ubodzy zaś — bądź w wojsku o lekkiej broni, bądź we flocie morskiej, jako wioślarze i marynarze. I ponadto postanowił: na archontów należy wybierać tylko najbogatszych, ale na inne urzędy i do rady — obywateli pierw-