Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/201

rza, zrozumieli, że ich ojczyzna jest pierwszorzędnem państwem morskiem.
 Ta nowa rola kraju zmusiła Ptolemeuszów cenić swe posiadłości, leżące poza granicą Egiptu, a stanowiące jego piętę Achillesową: potrzebny im był Liban syryjski ze swemi cedrami do budowy okrętów, potrzebne były wyspy greckie do werbowania żeglarzy: wówczas jak i obecnie Hellenowie nie mieli równych sobie żeglarzy na całem morzu Śródziemnem.
 Położenie miasta określał charakter miejscowości i przesmyka: z konieczności Aleksandrja przybrała formę podłużnego prostokąta, «chlamidy macedońskiej», jak mówiono żartem. Prawidłowość i rozwaga w układzie planu miast nowo-założonych była cechą Greków. Już od czasu architekta i filozofa Hippodama z Miletu, któremu Perykles poruczył sporządzenie planu założonych przez siebie Turji w Italji Południowej, Grecy słynęli w tym względzie. Tradycje Hippodama przejął Dynokrates z Rodosu, architekt, wybrany przez Aleksandra celem ziszczenia planu Miasta Królewskiego, które ten projektował. Rozciął on «chlamidę» na cztery części, przeprowadzając przez nią wzdłuż i wpoprzek ulicę szerokości piętnastu sążni. Na pagórku Lochjady panował nad portem i większą częścią miasta pałac królewski, do którego przytykały place sąsiednie, zajmujące mniej więcej ćwierć całej płaszczyzny miasta. Na tem właśnie polegała nowość, odróżniająca Aleksandrję, jako stolicę królewską, od Aten i innych miast republikańskich, Znaczną jej część zajmował przepyszny park ze zwierzyńcem, sadzawkami i t. p., a w nim zgodnie z obyczajem, do dziś panującym na Wschodzie, znajdowały się gmachy monarsze, z tą tylko różnicą, że na Wschodzie są to kjoski, tu zaś budynki, wewnątrz i nazewnątrz przystrojone kolumnami, — palestry, łazienki, koszary, piekarnie i t. d.
 Śród osobliwości pierwsze miejsce zajmuje wzniesiona na wyspie Faros pierwsza w historji ludzkości latarnia morska. Była to olbrzymia wieża, u podstawy