Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/242

mniej zasadnicze strony życia szkolnego, i tem żywiej świadczą, jak potężnym ośrodkiem łączności była dla młodzieży greckiej szkoła. Życie korporacyjne, tak ważne dla dorosłych, przeniknęło również i do szkoły. Efeby i młodzieńcy i nawet czasem pacholęta występowali korporacyjnie, zwłaszcza, gdy chodziło o oddanie czci jakiemu zasłużonemu obywatelowi lub złożenie hołdu jego mogile. Ale i wewnątrz każdego zakładu istniały kółka ściślejsze, które nadawały sobie godność korporacyjną; miały one prezesa, sekretarza, skarbnika: istotnie miały one swoją kasę, do której wnoszono składki członków i ofiary sympatyków. Kółka te czasem miały na celu sport, czasem po prostu zbliżenie towarzyskie, jak np. koła «przyjaciół». Istotę tego życia towarzyskiego możemy sobie tylko odtworzyć w wyobraźni; w dokumentach nie odnajdujemy jego śladów.
 Wspominaliśmy wyżej o zasłużonych obywatelach; dla wychowańców szkoły byli nimi na pierwszem miejscu ci, którzy położyli zasługi na polu szkolnictwa. Rzeczywiście dotykamy tu jednej z najbardziej sympatycznych cech życia greckiego, cechy, która przetrwała aż do dzisiaj; była to bardzo szeroka dobroczynność w dziedzinie sprawy szkolnej. Biorąc na swe barki troskę o szkolnictwo, państwo bardzo często podejmowało się zbyt wielkich zobowiązań, od uczniów pobierano tylko skromną sumę za wstąpienie do szkoły, opłaty rocznej nie było. Tu przychodziła z pomocą filantropja. Świadczą o niej przechowane postanowienia państwowe w rodzaju poniższego, wydanego ku czci Politroosa z Teos: «Aby zaś wszystkie dzieci wolne mogły otrzymać wyksztalcenie, jak przezornie przedstawił ludowi Politroos syn Onezyma, budując wspaniały pomnik swemu umiłowaniu sławy i składając na ten cel 34.000 drachm — postanawia się corocznie na wyborach urzędników, po pisarzach państwowych, wyznaczać trzech nauczycieli czytania dla nauki chłopców i dziewcząt, z płacą dla wybranego w pierwszym rzędzie t. j. dla klasy starszej, 600 drachm, w drugim rzędzie 550 drachm, w trzecim 500 i t. d. dla