Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/246

 W przeciwieństwie do związku etolskiego powstał w Peloponezie związek achejski, pierwotnie również z gmin jednej ziemi, Achai; rozkwitł on w połowie III w., gdy obywatel sycjoński Aratos wyzwolił swą ojczyznę od panującego w niej tyrana i przeprowadził jej przystąpienie do związku. Zostawszy strategiem związku, Aratos rozszerzył go znacznie, przyłączając inne miasta Peloponezu, przyczem wszędzie usuwał rządy macedońskie. W ten sposób, dzięki wysiłkom obu związków, Grecja w tej epoce stała się rzeczywiście niezawisłą. Teraz cała trudność polegała na tem, ażeby oba związki żyły ze sobą w pokoju i aby w razie koniecznym pomagały sobie nawzajem przeciw wspólnym wrogom: wówczas byłby możliwy swobodny rozwój na dłuższą metę.
 Najznaczniejszemi państwami w Grecji środkowej były: związek etolski, oraz Ateny — zbyt dumne, aby zostać zwykłym członkiem związku. Jednak między Atenami a związkiem etolskim panowały stosunki dobre, nie pozostawiające nic do życzenia. Ta przyjaźń była również wskaźnikiem rozumnej polityki i dla Peloponezu. Tutaj obok związku achejskiego istniała Sparta: gdyby więc i tu panowała zgoda, pokój w Helladzie byłby zapewniony.
 Sparta w czasie wszystkich przewrotów politycznych ostatnich stuleci potrafiła zachować swój ustrój polityczny nienaruszonym. Po dawnemu rządzili tu zawsze jednocześnie dwaj królowie, jeden z rodu Eurystenesa, drugi z domu Proklesa; po dawnemu władzę ich ograniczało kolegium eforów; po dawnemu dzieliła ją z nimi rada starszych, geruzja, i tylko w ważniejszych wypadkach zgromadzenie ludu miało prawo wypowiedzieć swoje tak lub nie. W omawianej epoce królami byli Agis i Leonidas, z których jednak ten ostatni splamił chwałę swego wielkiego imienia tem, że wraz ze swoim ojcem Kleombrotem wziął udział we wspomnianym wyżej najściu Pirrusa na Spartę, aby zająć tron, który wówczas był zajęty przez innego członka rodu. Przeciwnie Agis, wtedy jeszcze bardzo młody, cieszył się powszechnym szacunkiem i miłością; piękny ciałem, mężny a zarazem