Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/378

trybun ludowy, postępujący wbrew interesom ludu, zachowywać tytuł trybuna ludowego?
 Takie strącanie ze stanowiska tembardziej sprzeciwiało się prawu «świętemu». Pomimo to jednak i pomimo nowej intercesji Oktawjusza, Tyberjusz skłonił lud do głosowania. Jedna tribus za drugą zaczęła ogłaszać swe rezolucje: czy Oktawjusz ma zachować swój urząd, czy też nie? Oto już 17 z 35-ciu tryb zgodnie z życzeniem Tyberjusza orzekło, że nie; jeszcze jedna, a Oktawjusz zostanie usunięty. Tyberjusz przed ogłoszeniem wyników pośpieszył do Oktawjusza i błagał go, by zaniechał swego uporu. Oktawjusz sam był wzruszony szlachetnością swego przeciwnika, łzy mu płynęły z oczu, ale sumienie nie pozwalało ustąpić: choćby sam jeden miał stanąć przeciw wszystkim — wbrew groźnym okrzykom, które grzmiały dokoła, był nieugięty. Tyberjusz, straciwszy nadzieję, rozkazał, by herold dalej ogłaszał wyniki: następna 18-ta tribus — znowu mówiła: nie. A więc większość zdobyto; Oktawjusza usunięto. Nie uznając prawomocności wyroku, Oktawjusz pozostał na swojem miejscu. Tyberjusz rozkazał swym wyzwoleńcom, by go wyprowadzili. Gorętsi z pośród ludu na własną rękę zaatakowali Oktawjusza, inni zaś pospieszyli mu z pomocą, i wywiązała się bójka. Oktawjusz wyszedł z niej cało, ale niewinnemu niewolnikowi, który go bronił, wybito oko. Krew splamiła kamienną posadzkę forum, pierwsza krew wojny domowej. Tyberjusz w przerażeniu zasłonił swoją twarz; czyż takiego wyniku pragnął?
 Bezprawia dokonano: od tego dnia rozpoczyna się schyłek państwowego ustroju rzymskiego, ten schyłek, po którym z biegiem czasu stoczyła się w przepaść republika.
 Teraz już było nietrudno uchwalić prawo agrarne: oczywiście zostało ono przyjęte. Pozostawało wybrać komisję agrarną złożoną z trzech członków («agrarny tryumwirat»); obrano — samego Tyberjusza, jego teścia Appjusza Klaudjusza i młodszego brata, dwudziestoletniego Gajusa Grakchusa. Było to dalsze odstępstwo od zwyczajów republikańskich — i to odstępstwo podwójne: po pierw-