Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/447

 Ale co umożliwiało Sulli takie szafowanie życiem i mieniem obywateli? Otóż, jako dowódca armji, posiadał on tylko władzę «prokonsulską», a więc wojskową i nawet nie miał prawa wkraczać w mury Rzymu. Po śmierci obu konsulów, Marjusza i Karbona, panowało bezkrólewie (interregnum). Ale jeden z wyznaczonych kolejno interreksów, L. Walerjusz Flakkus, zaproponował narodowi prawo o wyborze L. Korneljusza Sulli Szczęśliwego (Felix) — jak się odtąd kazał nazywać — urzędowo na dyktatora dla organizacji ustroju państwowego (dictator rei publicae constituendae). W ten sposób po 120 latach odnowiona została dyktatura, do której się nie uciekano od czasów wojny z Hannibalem; ale od owej dyktatury republikańskiej ta nowa dyktatura różniła się tem, że była nieograniczona. Sulli nadano prawo postępowania z życiem i mieniem obywateli, jak również z majętnością państwa podług swego widzimisię; mógł on powiększać granice Rzymu, Italji i całego państwa, zakładać i znosić municypia, wyznaczać dowódców wojska, ogłaszać przepisy prawne — i jako szczyt tego wszystkiego — zachowywać te nadzwyczajne pełnomocnictwa przez taki przeciąg czasu, jaki pragnie. Widzimy więc, że była to poprostu władza monarchy — bez monarszej nazwy, władza dożywotnia, a gdyby tego pragnał jej posiadacz — nawet dziedziczna.
 Czy Sulla o tem myślał? Niewiadomo. Ale uważał, że jego szczęście przechodzi na dzieci. Syn jego otrzymał imię Faustus (Szczęśliwy); córka Fausta. Wszystko to pod wpływem swego zwycięstwa nad Przeznaczeniem trojańskiem w r. 83.
 Skoro mu powierzono organizację ustroju państwowego, nie omieszkał skorzystać ze swej władzy dla bardzo szerokiej działalności prawodawczej. Jest rzeczą jasną, że celem jego działalności była restytucja władzy nobilitetu; epoka, zaczynająca się od roku 82-ego, nazywa się drugą (albo sullańską) restauracją, jako przeciwstawienie pierwszej restauracji Opimjuszowej 121—87 r. Ta druga była bardziej stanowcza: Sulla za-