Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/494

Araks, Kura. Tam zaś kamienna ściana Kaukazu. Czy ją przestąpić? Pokusa była wielka, ale rozsądek przeważył. Król-wygnaniec został pozostawiony swemu losowi, który niezwłocznie sam się wypełnił; zwycięzca zaś ruszył w drogę powrotną.
 Wszystkie opisane tu wyprawy zajęły rok 66 i część 65-ego. Resztę tego roku Pompejusz przepędził w Poncie, pracując nad uporządkowaniem tej nowej prowincji narodu rzymskiego. W następnym roku ruszył poprzez przełęcze gór amańskich do Syrji. Tu jeszcze wciąż panowali Seleucydzi; ale były to nędzne wyrodki dawnych wielkich monarchów. Antjoch Epifanes, ten, przy którym sto lat temu powstali Machabeusze — był pomimo wszystkich swoich braków prawie ostatnim godnym uwagi przedstawicielem dynastji. Po jego śmierci zaczęły się długotrwałe wojny pretendentów między sobą; wojny te niszczyły kraj i rujnowały dobrobyt miast greckich — Antjochji, Damaszku, Berytu i innych; ale były też morderczemi popisami i żerem dla królewiąt i hersztów rozlicznych szajek, Przeciw tej wiecznej zawierusze był tylko jeden środek, pożądany przez cały kraj, a mianowicie wcielenie w skład państwa rzymskiego.
 Po królestwie Ponckiem była to druga znaczna zdobycz oręża rzymskiego; Pompejusz jeszcze był zajęty organizacją nowej prowincji, gdy tymczasem nastąpiło zdarzenie równoznaczne z trzecią zdobyczą — śmierć króla Mitrydata w państwie Bosporskiem. Stary zdobywca zdołał zrzucić tu z tronu i ukarać swego zbuntowanego syna Machara i sam zajął jego miejsce; poczem zaczął przygotowywać nową wyprawę przeciw Rzymowi, nie przez Kaukaz, lecz przez Bałkany. Tymczasem te przygotowania wojenne wywołały szemrania nowych poddanych, a z szemrania wynikł rokosz. Drugi syn króla, Farnaces, stanął na czele buntowników — i los starca był przesądzony. Stolica państwa Bosporskiego Pantikapajon (dziś Kercz) otwarła swe wrota powstańcom. Błagania Mitrydata były daremne: wielokrotny synobójca nie powinien był się spodziewać od