Tu osiedlały się również pewne kulty o charakterze ekskluzywnym, przeznaczone dla określonej kategorji wyznawców[1].
Ludność Awentynu przeżywała w dużej mierze podobne do bóstw tu osiedlonych dzieje; samo położenie topograficzne na drodze handlowej między Rzymem i urodzajną bogatą Kampanją wskazuje, że tu szukać będą siedzib dla swych składów bogaci kupcy[2], pośredniczący w wymianie dóbr między temi centrami, tembardziej, że konserwatyzm właściwy Rzymianom w epoce poprzedzającej, przełom duchowy, wywołany przez wojny punickie, niechętny był udzielaniu obcym własności nieruchomej wewnątrz pomoerium. Stąd lex Icilia z r. 456 prz. Chr., która temu bogatemu plebsowi dostarczyła gruntu pod budowę domów i składów[3].
Położenie Awentynu niezmiernie dogadzało tej sferze dla jej celów handlowych; w tym względzie walory tej dzielnicy będą coraz większe, w miarę wzrostu samego Rzymu.
Około ośrodków handlowych skupia się zawsze ludność przyjezdna[4], która przynosi ze sobą swoje obyczaje i wierzenia. Kult obcy jest tu ułatwiony, albowiem Awentyn znajduje się extra pomoerium. Nie dziwi nas zatem, że, choć na Kwirynale odbywa sią kult Flory w obrzędzie rzymskim, — na Awentynie uprawiają go „more graeco”[5]; podobnie, chociaż Ceres i Merkury wystąpią tu zamiast Demetry i Hermesa, będzie to w danym wypadku romanizacja, przypominająca nam sposób, w jaki Cezar opisuje zespół bóstw gallijskich, — zmiana nazwy tylko[6]; istota bóstwa pozostała obcą dla kultu ściśle rzymskiego i wła-
- ↑ Merlin l.c. str. 178—180 wymienia kult Damii — Uzdrowicielki i wskazuje na jego pokrewieństwa z kultem dionizyjskim. Śladów kultu Damii można dopatrzeć się również w szeregu zabytków osko-kampańskieh. Świadczyłoby to, że kulty kampańskie osiedlały się na Awentynie w większej ilości, idąc za swemi wyznawcami. Niektóre z nich stanowiły ośrodek zebrań poświęconych omówieniu spraw życia społecznego i narodowego i wobec tego mogły łatwo przemienić się w ośrodki o znaczeniu politycznem. Por. Merlin l.c., 220 i n.n.
- ↑ Pichon, l.c., 141—142.
- ↑ O znaczeniu własności nieruchomej dla względów cenzusu obywatelskiego — patrz Zmigryder-Konopka O kategorji t. zw. aerarii. Przegląd Historyczny Tom VI, Zeszyt 2, str. 214—231.
Por. L. Homo Les institutions politiques romaines de la cité a l’état. Paryż. 1927, str. 63—71. - ↑ Np. Forum Boarium, wielkie centrum handlowe, połączone z Forum Romanum z pomocą Vicus Jugarius i Vicus Tuscus, leżące pomiędzy Awentynem i Kapitolem. Jak świadczą inskrypcje i autorzy — również miejsce szeregu kultów, częstokroć bezwątpienia napływowych. Cf. Liv. XXII, 57, 6.
- ↑ Merlin l. c. str. 188—194.
- ↑ Pichon l. c. str. 152—153. Vide Caesar b. g. VI, 17.
