nie ma waloru obowiązującego; edykt obowiązuje formalnie tylko na czas kadencji konsulów, poczem przez następców może być przyjęty, lub odrzucony; natomiast uchwalenie lex wymagałoby stałej czujności; aby jej postanowienia były wykonywane, a ponadto przez wmieszanie się w wewnętrzne sprawy gmin italskich złamanoby poprzednie gwarancje suwerenności szeregu municypjów italskich[1].
Zycie potoczyło się swoją koleją; edykt nie był, jak można sądzić z bogactwa wykopalisk, przestrzegany z należytą czujnością przez następnych konsulów[2]. Niemniej jedno z jego postanowień trwało w swej mocy, aż do czasu wybudowania i urządzenia komnaty misteryjnej w willi Item.
Zanim jednak do tego przejdziemy, trzeba zwrócić uwagę na pewne momenty akcji w r. 186.
Senat uznał, że obrzędy bachiczne nie powinny odbywać się w ramach collegium religijnego.
Na to przedewszystkiem wskazuje zakaz posiadania „pecunia communis”[3], a ponadto zakaz obioru jakiegokolwiek kierownika świeckiego dla prowadzenia spraw ewentualnego collegium; brzmi on: „magister neąue mulier quisquam eset”. Magister jest odróżniony od sacerdos, podobnie, jak w collegium braci Arwalskich spotykamy wyodrębnione stanowisko „Arvalium flamen” i „collegii magister”, oraz w collegium „fratres Atiedii” z iguvium, gdzie niezależnie od kapłana — „arfertur”, występują „fratreks” czyli „magister”, i kierownik kasy związku „kvestur”[4].
Ze posiadanie wspólnej kasy „arca communis” było właściwe wielu związkom religijnym i że zarówno zakładały ją związki, które łączyły się z kultem państwowym (por. poprzednie dowody — o kultach intra — extra pomoerium), jak i te, które wiązały się z kultem obcym, wskazać można na szereg dowodów. Wymienię tu przedewszystkiem mało naogół uwzględniony w badaniach fakt, że zachowany w tablicach iguwińskich opis kar oraz opłat do kasy związku religijnego i odwrotnie
- ↑ Por. dyskusję na ten temat u Cicerona in Verrem V, 49—59.
Szczeg. znamienne: „accepisti a Mamertinis navem contra leges, remisisti contra foedera”.
Cf. Festus s. v. municeps p. 126. L. - ↑ Zwłaszcza — na terenie Kampanji.
- ↑ C. I. L. l. c. „neve pecuniam quisquam eorum comoinem habuise velet,”
- ↑ Tabulae Iguvinae V A 10 — 24. (ed. Buck-Prokosch w dziele Elementarbuch der oskisch — umbrischen Dialekte. Heildelberg. 1905; cf. dawną publikację Bréal’a Les tables Eugubines. (Paryż 1875.)
