bachantów są elementem niepewnym, nie chciały się narazić na przyszłość na takie kłopoty. Bachanci przestali więc tworzyć collegium. Zabraniając organizacji kolegjalnej, przewidziano z góry wszelkie możliwe objawy życia związkowego i w zakazie wymieniono je poszczególnie, aby tem surowiej im przeciwdziałać. Mianowicie: „Neve posthac inter sed coniourase neve convovise neve conspondise neve conpromesise velet neve quisque fidem inter sed dedise velet”. Pojęcie compromittere i fidem inter se dare mogą dotyczyć szeregu aktów z dziedziny prawa rzeczowego; natomiast comvovere i conspondere wskazują na zbiorowy akt religijny, którego tu zakazano; a więc odtąd wszelkie vota w kulcie mistycznym Dionizosa mogą ślubować tylko pojedyńcze jednostki; jeśli słusznym był pogląd na genezę religijną wszelkich związków starożytnych, łatwo zrozumiemy, iż uderzono tu w podstawę ewentualnego nowego zrzeszenia mistów dla celów religijnych. Zakazanie coniurare jest szczególnie ciekawem.
Pojęcie coniurationis ostatnio poddał ścisłej analizie Kazimierz Zakrzewski[1]; autor przeprowadza porównanie między szeregiem aktów politycznych oznaczonych przez źródła starożytne tym terminem i dochodzi do przekonania, że coniuratio stanowi grupę, która w dążeniu do pewnego celu politycznego, podporządkowuje się bezwzględnie autorytetowi swego przywódcy, oraz jednoczy się przez przysięgę i szereg aktów, opatrzonych sankcją religijną. Akcja przedsięwzięta przez coniuratio nie zawsze musi być skierowana przeciw istniejącemu systemowi politycznemu[2]; niekiedy mamy przykłady takich coniurationes, do których powołani są wszyscy obywatele, a więc trudno mówić o cechach buntu w takich aktach[3]; raczej zostaje tu rewolucyjna metoda działania.
Coniuratio jest zespolona przez przysięgę i prowadzona przez przywódców nieodpowiedzialnych i nieograniczonych. Tradycyjnie przyjmuje się za typową coniuratio Catilinae, gdyż o niej mamy najdokładniejsze wiadomości[4].
Sallustius opowiada wersję o przysiędze dokonanej przez katylinarczyków, nad krwią ludzką[5]. Zbrodnia, której dokonano, sama przez się jednoczyła złoczyńców i zapewniała zachowanie tajemnicy.
