Metelli. Dopiero z ostatnich zdań listu[1] zaczynamy rozumieć, co oznaczały poprzednio wyrażane groźby w rodzaju privatim mihi consulere[2]. Wprawdzie Pompeius zastrzega, że mu przykro (me invito), że uprzedza (praedicente), niemniej stwierdza niedwuznacznie, że jeśli senatorowie nie okażą mu pomocy... będą musieli liczyć się z przeniesieniem wojny na teren italski[3]. Można więc wnosić, że wyraz exercitus oznacza w ogóle zrewoltowane przeciw regime’owi posullańskiemu wojska, a więc tak sertoriańskie jak i pompejańskie. Łączy się to ściśle z omówioną poprzednio uwagą o victor uterque.
Ten znamienny list napisany został w końcu r. 75[4], w roku konsulatu L. Octaviusa i C. Aureliusa Cotty. Doszedł do senatu wówczas, gdy już podzielone zostały prowincje na rok następny oraz wybrani consules designati. I był czytany na pierwszym posiedzeniu senatu, w r. 74 jak na to wskazuje frg. 98 ks. II. (d. i nn.) Historii Sallustiusa: „Hae litterae principio sequentis anni recitatae in senatu. Sed consules decretas a patribus provincias inter se paravere: Cotta Galliam citeriorem, Ciliciam Octavius. Dein proximi consules Lucius Lucullus et Marius Cotta litteris nuntiisque Pompei graviter perculsi cum summae rei gratia tum ne exercitu in Italiam deducto neque laus sua neque dignitas esset, omni modo stipendium et supplementum paravere, adnitente maxime nobi-
- ↑ „ego non rem familiarem modo, verum etiam fidem consumpsi (oto owe opes i spes wzmiankowane na początku listu). Reliqui vos estis, qui nisi subvenitis, invito et praedicente me exercitus hinc et cum eo omne bellum Hispaniae in Italiam transgredientur“.
- ↑ Ponieważ poprzednio Pompeius z całą powagą oświadcza, że swój majątek oraz kredyt osobisty zaangażował w utrzymanie wojska, przeto groźne privatim consulere oznacza inne, bliżej nieokreślone sposoby poradzenia sobie w trudnej sytuacji. Spróbujmy przełożyć to na język polityczny; kapitały jeszcze się znajdą, ale za cenę odpowiednich koncesji ...ideowych. Oczywiście kapitalistami mogli być w tym wypadku tylko przeciwnicy senatu, a więc obóz byłych mariańczyków i niedoszłych zwycięzców z szeregów rewolty Lepidusa.
- ↑ bellum Hispaniae — nie może to oznaczać wojny z ludami hiszpańskimi, albowiem operacje główne toczyły się przeciw Sertoriusowi i jego wojsku, chyba że ludy płw. Iberyjskiego zorganizowane przez Sertoriusa razem z nim podążyłyby na Italię.
- ↑ Por. Bieńkowski P. R., Kritische Studien über Chronologie und Geschichte des sertorianischen Krieges. Wiener Studien XIII 2, 1891, s. 220 —221. Schur, s. 269.
