z całą oczywistością wniosek, że łatwiejsze było bodaj połączenie lepidańczyków z Pompeiusem aniżeli współdziałanie całej armii sertoriańskiej — z Mithradatesem. I nie jest bynajmniej nieprawdopodobne, że Pompeius mówiąc w swym cytowanym przez Sallustiusa liście do senatu o jakimś powrocie dwóch wojsk z Hiszpanii do Italii, nie tyle miał na myśli powrót z Sertoriusem ile z Perperną[1]; na dalszym planie rysowała się, być może, ewentualność, iż tęsknota często wyrażana przez zmęczonego pobytem na obczyźnie Sertoriusa, tęsknota za matką i za spokojem, ułatwi odsunięcie go od bezpośredniej akcji politycznej. W ten sposób otworzyłaby się droga dla dalszej kariery tak Pompeiusa jak i Perperny, dwóch triumfatorów na gruzach ustroju sullańskiego, w promieniach wdzięczności kapitału equitów.
Porozumienie przywódcy lepidanów z rozczarowanym Pompeiusem, choć zupełnie w źródłach niestwierdzone, a raczej, jak sądzę, zatuszowane, nastąpiło najpewniej drogą ustnych, nieuchwytnych dla historii kontaktów przez osoby trzecie mniej więcej w okresie pertraktacji wysłańców Mithradatesa z Sertoriusem.
Wróćmy więc do owych rokowań. Obszerniejsza relacja Plutarcha podaje następujący przebieg pertraktacji: wysłannicy Mithradatesa (c. 23) przynoszą Sertoriusowi obietnicę, ze strony króla, iż dostarczy mu okrętów i środków pieniężnych na prowadzenie wojny, rekompensatą miało być ustąpienie Mithradatesowi wszystkich terenów azjatyckich[2], utraconych na rzecz Rzymian na podstawie pokoju z Sullą. Każdy zwrot odgrywa w interpretacji naszej wielką rolę, ponieważ, jak to słusznie zaznaczył Schur[3], owe artifices
- ↑ Były praetor Perperna miał niewątpliwie dostateczne źródła informacji, by zdawać sobie sprawę z nieporozumień, zachodzących między Pompeiusem i Metellusem.
- ↑ c. XXIII, 2. — τήν Άσιαν αύτω βεβαιουσϑαι πασαν ής υπεχωρησε Ρωμαιοις ϰατα τας προς Σόλλαν γενομένας συνϑηϰας.
- ↑ Schur, s. 240. — „Denn Mithradates wusste so gut wie Berve oder irgendein anderer moderner Bearbeiter dieser Frage, dass Sertorius ais römischer Staatsmann ausgespielt hatte, wenn er dem Landesfeinde unverhüllt römischen Reichsboden abtrat. Deshalb hat der König einen unbestimmten Hinweis auf den sullanischen Vertrag eingesetzt, Das ist eines der so häufigen artifices de rédaction, wie sie im diplomatischen Verkehr die widerstreitenden Interessen ephemerer Vertragspartner für den Augenblick scheinbar versöhnen“. Stwierdzić wypada,
