Strona:PL Znaczenie całkowitego zaćmienia słonecznego 012.jpg

od węzłu, i ostrokrąg jego daleko po za płaszczyznę ekliptyki pada, mijając krążącą po niéj ziemię.
 Tylko całocień sprawia zupełne zaćmienie; długość i grubość jego ostrokręgu zależy już od oddalenia od słońca, już od średnicy ciała przezeń oświeconego. Całocień ziemi jest w przecięciu o trzy razy dłuższy od całocienia księżyca, który w miarę różnego stanowiska do ziemi i słońca, równa się długością swoją 57 do 59 promieni ziemi naszéj. A że oddalenie księżyca od ziemi, mierzone tą samą miarą, wynosi 56 do 63 promieni ziemskich, ztąd widoczna, że całocień księżycowy, albo sięgnąć może do ziemi i przeciąć ją zmaloném już kołem swojego ostrokręgu, albo jéj téż nie dosięga wcale. Pierwsze zawsze będzie miało miejsce, gdy księżyc podczas zaćmienia znajdzie się w pobliżu ziemi, czyli w perigeum; drugie nastąpi, gdy stać będzie w jéj oddali, czyli w apogeum.
 Jeżeli więc podczas zaćmienia oddalenie księżyca od ziemi jest krótsze, niż oś jego całocienia, część powierzchni ziemi w nim się zanurzy, i dla téj okolicy, w mroku zanurzonéj, będzie zaćmienie słońca całkowite; dla innych przyległych okolic, dotkniętych tylko półcieniem, będzie to zaćmienie częściowe.
 Jeżeli zaś zaćmienie przypada w czasie, w którym oś całocienia księżycowego jest krótsza, niż oddalenie księżyca od ziemi, nie ma podobieństwa, aby się ziemia zanurzyła w całocieniu, okryje ją tylko mrok półcienia księżycowego i powstanie zaćmienie pierścieniowe, to jest, współśrodkowa ciemna tarcz księżyca pokaże się mniejszą od płomiennéj tarczy słonecznéj i dla tego otoczoną będzie pierścieniem, czyli strefą jasną. Zaćmienie pierścieniowe rozciągnie się na te punkta ziemi, na które pada ostrokrąg wierzchołkiem przeciwległy, powstający z przedłużenia krzywéj powierzchni ostrokręgu całocienia księżycowego, po za jego wierzchołek, niedosięgający powierzchni ziemi.
 Z tego przedstawienia rzeczy wyrozumiemy łatwo, że gdyby w chwili całkowitego zaćmienia słońca, tak ziemia, jak księżyc stały nieporuszone, zaćmienie to rozciągałoby się na bardzo mały odcinek kuli ziemskiéj, nie przenoszący podług obrachunku 15 mil średnicy; bo i podstawa ostrokręgu całocieniowego ma średnicę 4 razy mniejszą od średnicy równika,