Strona:PL Zola - Rzym.djvu/527

konanego zjednoczenia, Włochy stanęły w rzędzie najpotężniejszdch mocarstw, mających wiekową przeszłość swej jednolitości. Rozpoczęto nadmierną ilość robót publicznych, wydając miliony z szaloną rozrzutnością. Kopano kanały, pogłębiano i tworzono porty, budowano drogi i linie kolei żelaznych, wszystkie miasta zapragnęły nowych dzielnic i gmachów. Nie obliczając wydatków, wszędzie organizowano nowe roboty, improwizując w ten sposób wielkość i tryumf Włoch, świeżo wskrzeszonych. Od chwili zawartego przymierza z cesarstwem Niemieckiem, rząd włoski zwiększył budżet wojny i marynarki. Dla stawienia czoła ogromowi nadzwyczajnych wydatków, wypuszczano coraz to nowe emisye papierów publicznych, pożyczka corocznie wzrastała z przerażającą szybkością. Postawiony w Rzymie gmach ministeryum wojny kosztował dziesięć milionów, a gmach ministeryum finansów piętnaście milionów, wydano sto milionów na regulacyę wybrzeży Tybru, a dwieście piędziesiąt milionów na forty dokoła miasta.
 — Wszystko, co opowiedziałem ci — dodał Narcyz po chwilowem milczeniu — są to fakta powszechnie wiadome, lecz dziwićbyś się począł, księże Piotrze, gdybym cię wtajemniczył w sekretne strony tych dziejów. Wtedy byś dopiero zadrżał z przerażenia nad szaleństwem, jakie owładnąć może miastem całem, gdy nań spadnie gorączka namiętności gry, żądza wzbogacenia się