Strona:PL Zola - Wzniesienie się Rougonów (1895).djvu/10

nicznego a które odpowiednio do otoczenia, w jakiem każde z indywiduów żyje, tworzą jego uczucia, chęci, namiętności, wszystkie objawy ludzkie, owe popędy przyrodzone, znane pod przyjętą nazwą cnót i występków. Historycznie biorąc, osoby te wychodzą z ludu, rozpościerają się w społeczeństwie współczesnem, dosięgają wszystkich położeń towarzyskich, na mocy tej siły czysto nowożytnej, która pcha najniższe klasy, by się przedzierały na wskróś przez wszystkie warstwy społeczne. Prywatne dramaty wprowadzonych osób będą opowiadaniem dziejów drugiego cesarstwa, zacząwszy od zamachu z 2-go grudnia, aż do zdrady Sedańskiej.
 Od trzech lat zbierałem materyały do obszern e pracy, tom obecny był już napisany, kiedy upadek Bonapartych, fatalny a przewidywany koniec cesarstwa, stał się strasznem rozwiązaniem dla mojego dzieła. Dzisiaj jest ono zupełnie skończonem, odgrywa się w kręgu zamkniętym, jest obrazem panowania zamarłego dziwnego okresu szału i hańby...
 Dzieło mające się składać z kilku ustępów, mam całe w myśli mojej, jako historyę przyrodzoną i społeczną rodziny za drugiego cesarstwa.
 Ustęp pierwszy — „Wzniesienie się Rougonów“ — powinien nosić nazwę naukową: „Pochodzenie pierwotne“.

Emil Zola.

Paryż, 1-go lipca 1871 roku.