Strona:Pamiętniki do panowania Augusta III i Stanisława Augusta.djvu/3

Ta strona została skorygowana.
Przedmowa.


Od środka siedmnastego wieku, całą Europę zachmurzyła gruba ciemnota, skąd na zachodnie kraje aż w system rządowy królewskich kochanek poszła, w Polsce zaś podrosły krzyki szlacheckie, a na nich zakwitło liberum veto. Król francuzki otoczony pochlebnemi sługami z duków, markizów, hrabiów, wice-hrabiów, baronów, kawalerów i jeszcze szlachty, rozkazywał samowładnie; król zaś polski przewodniczył tylko sejmowi. Jeżeli rozdawał starostwa, to podług pewnych zwyczajowych zasad: był co do słowa pierwszym między równymi. Dawniéj taki stósunek, nietylko posłuszeństwa niesłabił, ale je mocniejszém czynił; bo nie z przymusu, lecz z przekonania obywatelskiego istniało. Zepsucie to jest egoizm, zawsze po ciemnocie, jako chmiel po tyce się pnący; przewiódł łatwo, że króla w Polsce ledwie sam mieszczanin słuchał.
W ciągu panowania Augusta III., Leszcsyński trzymał dla Polaków otworem dwor królewski w Lotaryn-