Strona:Pascal - Prowincjałki.djvu/134

res. 65, w innej kwestyi, w której również jest sprzecznego zdania z jakiemś papieżem, powiada tak: Uznaję, iż papież mówił to jako głowa Kościoła; ale uczynił to jedynie w zakresie prawdopodobieństwa swego mniemania. Otóż, widzisz dobrze, że to nie jest obrazą dla orzeczeń papieży; nie ścierpianoby tego w Rzymie, gdzie Diana cieszy się tak wielką estymą. Nie powiada bowiem, aby to co papieże orzekli nie było prawdopodobne; ale zostawiając ich mniemaniu pełną sferę prawdopodobieństwa, utrzymuje wszelako iż przeciwny sąd jest również prawdopodobny.
 — To, w istocie, pełne szacunku, wtrąciłem.
 — I o wiele bardziej polityczne, dodał, niż odpowiedź O. Bauny, kiedy potępiono jego książki w Rzymie. W sporze bowiem z Halierem, który przyciskał go wówczas straszliwie, zdarzyło mu się napisać: Co ma wspólnego cenzura Rzymu z cenzurą francuzką? Rozumiesz z tego, że, czy to przez wykład terminów, czy przez podniesienie korzystnych okoliczności, czy wreszcie przez podwójne prawdopodobieństwo dwóch przeciwnych mniemań, można zawsze pogodzić te rzekome sprzeczności które cię dziwiły wprzódy, nie obrażając nigdy orzeczeń Pisma św., Soborów i papieży, jak ci to wykazałem.
 — O mój czcigodny Ojcze, rzekłem, jakże szczęśliwy jest Kościół że ma was za obrońców! jakże użyteczne są te prawdopodobieństwa! Nie wiedziałem dlaczegoście tak pilnie udowodnili, że jeden jedyny doktór, jeżeli jest poważny, może uczynić jakieś mniemanie prawdo-