sokie pojęcie w tej mierze, iż niepodobna mniemać, aby nie miały one jakowegoś bardzo niezwykłego przedmiotu.
Zdumiejesz się wszakże bardzo, dowiadując się z tego sprawozdania, jaki jest owoc tak wielkiego zgiełku; pragnę ci to opowiedzieć w krótkich słowach, powiadomiwszy się wprzódy dokładnie.
Rozpatrują dwie kwestye: jedną faktyczną, drugą tyczącą punktu wiary.
Faktyczna zasadza się na tem, czy Arnauld[1] stał się winnym zuchwalstwa przez to iż powiedział w swoim drugim liście: Iż czytał dokładnie książkę Janseniusza i nie znalazł w niej twierdzeń[2] potępionych przez zmarłego papieża[3]; mimo to, potępiając te twierdzenia w jakiemkolwiek miejscu-by się znalazły, potępia je u Janseniusza, jeżeli tam są.
Rzecz w tem, czy mógł bez zuchwalstwa wyrazić mniemanie, iż wątpi aby te twierdzenia znajdowały się
- ↑ Arnauld, ur. w 1612 w Paryżu, został w 1641 r. doktorem Sorbony i zażywał wysokiej opinii dla swej nauki i pobożności. W czasie gdy wszczęły się spory o Łaskę, przechylił się na stronę jansenistów, ściągając na siebie czujną nieprzyjaźń jezuitów. Listy, o których mowa, napisał z okazyi sporu między jednym z proboszczów paryskich a księciem de Liancourt, któremu odmówiono rozgrzeszenia z powodu jego styczności z Port-Royal. Arnauld, potępiony przez Sorbonę i przez Rzym, musiał się ukrywać, aż do r. 1668, w którym-to czasie nastało jakgdyby zawieszenie broni. W r. 1679, wskutek nowego zaognienia sporów, musiał uchodzić do Holandyi, skąd dalej prowadził zaciętą wojnę przeciw jezuitom. Umarł w r. 1694.
- ↑ Patrz Przedmowę tłómacza.
- ↑ Inocenty X (1644—1655).
