Strona:Paweł Spandowski - Przemysł w Księstwie i Prusach Królewskich.pdf/25

 Do znacznego rozwoju doszedł również przemysł mineralny Księstwa. Głównym surowcem jest glina, na niej opierają się ¾ całego tego przemysłu, mianowicie cegielnie i wyrób rurek glinianych. Wyrobów z kamienia, cementu, gipsu i t. d. dotychczas Księstwo nie dużo wytwarza.
 Niedostatecznie jest też jeszcze rozwinięty przemysł drzewny, mimo że od roku 1882 znaczne poczynił postępy. Wzrosła szczególnie obróbka drzewa grubszego, mianowicie w piłach. Przemysł stolarski natomiast ciężką musi staczać walkę z konkurencyą wielkich fabryk mebli Berlina i Wrocławia. Postępy choć powolne jednak wszędzie skonstatować można. W Prusach Królewskich istnieje nawet już kilka wielkich fabryk, eksportujących poza granice naszych dzielnic. W różnych okolicach starano się zaprowadzić przemysł koszykarski jako przemysł domowy, znaczniejsze rozmiary posiada jednak tylko w nizinach nadwiślańskich, gdzie od dawna już istnieje. Do rzemiosł upadających należą bednarstwo i tokarstwo.
 Przemysł metalowy, włącznie fabrykacyi maszyn i aparatów, nie może oczywiście dojść do takiego rozwoju jak w okolicach posiadających obydwa potrzebne surowce, żelazo i węgiel. Mimo to rozwinął się przemysł ten dostatecznie, i to nie tylko jako rzemiosło (kowale, ślusarze, kołodzieje), ale także jako przemysł wielki. Odpowiednio do rolniczego charakteru obydwóch dzielnic rozwinęła się szczególnie fabrykacya maszyn i narzędzi rolniczych. Przemysł ten powstał, gdy eksport do Rosyi stał jeszcze otworem. Gdy Rosya — od r. 1885 począwszy — import maszyn i narzędzi do Królestwa Polskiego wysokiem cłem prawie że uniemożliwiła, pozostał tylko zbyt w kraju. Nie sprzyja też rozwojowi tej gałęzi przemysłowej polityka cłowa Niemiec, uwzględniająca w pierwszym rzędzie interesa producentów surowca. Cło ochronne