Strona:Paweł Spandowski - Z praktyki spółek wielkopolskich.pdf/29

administracyi są stosunkowo niewielkie. Porównanie z innemi organizacyami spółkowemi, pracującemi na tym samym terenie, wykazują, że polskie spółki gospodarzą stosunkowo tanio, w każdym razie o wiele taniej niż niemieckie spółki rolnicze. Przyczyn tego korzystnego objawu należy szukać również w wielkości spółek. Celem dokładnego stwierdzenia, w jakim stopniu rozmiary spółki wpływają na wysokość kosztów administracyjnych, poddałem badaniu w tym kierunku wszystkie spółki pożyczkowe według danych z r. 1912 i wynik tych dochodzeń ogłosiłem w organie związkowym, „Poradniku dla Spółek”. Podzieliwszy spółki według wielkości na 8 grup, stwierdziłem dla każdej z osobna stosunek kosztów administracyjnych do kapitału obrotowego. Wynik odpowiadał zupełnie oczekiwaniom. Dwie grupy, obejmujące spółki największe, t. j. spółki z kapitałem ponad 3 miliony marek, wykazały koszta stosunkowo najmniejsze, nie wynoszące bowiem ani ½% kapitału obrotowego. W następnych grupach stawał się stosunek kosztów administracyjnych do kapitału obrotowego tem mniej korzystny, im mniejsze spółki odnośna grupa obejmowała. W ostatniej grupie z spółkami najmniejszemi, liczącemi mniej niż ćwierć miliona marek kapitału obrotowego, były koszta administracyjne najwyższe, wynosiły bowiem 1.065% kapitału obrotowego. A ponieważ przecięciowa wysokość kosztów administracyjnych wynosiła tylko 0.582% kapitału obrotowego, przeto spółki najmniejsze gospodarzyły jeszcze raz tak drogo, jak ogół spółek większych i średnich. Z tego łatwo wysunąć wniosek, że gdyby spółki wielkopolskie wogóle się składały tylko z spółek drobnych, — gdyby w miejsce 200 spółek pożyczkowych z przeciętnym kapitałem 1 500 000 marek istniały 2 000 spółek z przeciętnym kapitałem 150 000 mk., natenczas ogólne koszta administracyjne byłyby jeszcze raz tak wysokie,