Strona:Peter Nansen - Niebezpieczna miłość T. 1.djvu/10

u nas zdobyto się tylko na przekład kilku jego nikłych nowel p. t. „Próba ogniowa“ (w r. 1907).
 W książce niniejszej, która niewątpliwie zyska u nas poczytność na długie czasy, obraz rozwijającej się marzycielskiej duszy dziewczęcej, pączkowanie miłości, czarujące zuchwalstwo jej tajemniczego romansu, raj szczęśliwości na drogach, wyzywających opinję, okupiony tragizmem i rezygnacją cierpienia — jest tak doskonały w analizie psychologicznej, że „Niebezpieczna miłość“ może służyć za skarbiec cytat dla pisarzy, traktujących naukowo charakterystykę duszy kobiecej. Nansen wyprzedza o wiele lat odkrycia literatury francuskiej typu „Chłopczycy“, ale jest nieporównanie poetyczniejszy w ujęciu tego zadania. Miłość Julu, aczkolwiek „nielegalna“ i awanturnicza, przekupuje nas swoją głębią i potęgą — wydaje się cnotą samej natury — a przecie nie może być mowy o niemoralności tej książki, gdy szalę rozkoszy przeważa szala odkupienia „grzechu” w oczach najsurowszych moralistów, o ile nie będą obłudni.
 Jakże dalekie jest od banalności rozwiązanie „romansu“. Obok typu młodej dziewczyny, której tajemnica serca została podsłuchana w każdym szczególe — mamy tu niezmiernie oryginalny typ męski. Koniec „romansu“, spowodowany nie zdradą, lecz znużeniem duszy, odwracającej się od nie-