Strona:Pierre Choderlos de Laclos-Niebezpieczne związki.djvu/094

się na pisanie. Zechciej się tylko zastanowić trochę, dokąd cię to ma zaprowadzić? Czy może masz nadzieję przekonać na drodze argumentacyi tę kobietę, iż powinna ci się oddać? Zdaje mi się, że taka prawda może być jedynie odczuta, a nie dowiedziona i że, aby ją kobiecie narzucić, jedyną drogą jest wzruszyć ją, nie zaś rezonować: lecz i na cóżby ci się przydało, gdybyś ją i wzruszył swojemi epistołami, skoro nie będzie cię w tej chwili na miejscu, aby z tego skorzystać? Choćby nawet twoje piękne frazesy zdołały mocą nadprzyrodzoną wprawić ją w miłosne upojenie, czy pochlebiasz sobie, iż starczy tej mocy na to, aby, jeszcze przed wyznaniem, nie przyszła chwila opamiętania? Pomyśl, ile czasu potrzeba na napisanie listu; ile go upływa, zanim się dostanie do rąk odbiorcy; i zastanów się, czy zwłaszcza kobieta z zasadami, jak twoja święta, może hodować przez tak długi czas pokusę, którą stara się zwalczać wszelkiemi siłami?
 Ten sposób może być skutecznym u dzieci, które, kiedy piszą kocham cię, nie wiedzą, że tem samem mówią jestem twoja. Ale rezonująca cnota pani de Tourvel zdaje się znać bardzo dobrze wartość i znaczenie wyrazów. Toteż, mimo przewagi, jaką uzyskałeś nad nią w waszej rozmowie, ona cię bije na głowę w swoim liście. A potem, czy wiesz co się dzieje? przez to samo, że ktoś się spiera, nie chce ze swego ustąpić. Siląc się na wyszukanie skutecznych argumentów, znajduje je wreszcie, wygłasza i później już się przy nich upiera, nie tyle dlatego, że są coś warte, jak aby nie zaprzeczyć samemu sobie.
 Wreszcie, jedna uwaga jeszcze, której dziwię się, iż sam sobie nie uczyniłeś. Nie ma nic równie trudnego w miłości, jak pisać w sposób dający złudzenie prawdopodobieństwa: czyniąc to na chłodno, używa się niby tych samych wyrażeń; ale nie układa się ich jakoś tak samo, a raczej układa się je i to już wystarczy. Odczytaj swój list: jest w tem pisaniu jakiś porządek, jakiś ład, który zdradza cię przy każdem zdaniu. Chcę przypusz-