Strona:Pierre Choderlos de Laclos-Niebezpieczne związki.djvu/361

wsze kochana istota. Mężczyzna poi się szczęściem, które odczuwa, zaś kobieta szczęściem, które daje. Ta różnica, tak zasadnicza, a tak mało brana w rachubę, wpływa jednak w bardzo wyraźny sposób na całość wzajemnego stosunku. Szczęściem jednej strony jest zaspakajać swoje pragnienia, drugiej przedewszystkiem budzić je. Podobać się, jest dla mężczyzny jedynie środkiem tryumfu, podczas gdy dla kobiety to jest tryumfem samo przez się. Zalotność sama, z której tak często robi się zarzut kobietom, nie jest niczem innem, jak tylko nadużyciem tego sposobu odczuwania, i tem samem dowodzi jego rzeczywistości. Wreszcie, ta wyłączność w pociągu zmysłów, która jest tak znamienną dla miłości, u mężczyzny rozstrzyga jedynie o stopniu przyjemności, którą inny przedmiot uczyniłby może słabszą aleby jej nie zniweczył; podczas gdy u kobiet jest to uczucie głębokie, które nietylko unicestwia każde inne pragnienie, ale które, silniejsze od natury samej i wyzwolone z pod jej władzy, każe im doświadczać jedynie odrazy i wstrętu tam nawet, gdzie zdawałoby, się, powinnaby się rodzić rozkosz.
 Mniemałam, drogie dziecko, że może z pożytkiem dla ciebie będzie przeciwstawić te rozważania owym złudnym wyobrażeniom o doskonałem szczęściu, którem miłość nigdy nie omieszka mamić naszej wyobraźni. Łagodzić twoje zgryzoty, lub zmniejszyć ich liczbę, oto jedyne zadanie, jakie chcę, jakie mogę wypełnić w tej chwili. W cierpieniach bez lekarstwa rady mogą odnosić się jedynie co do sposobu zachowania się. O to cię proszę jedynie, abyś pamiętała, iż ubolewać nad chorym, to nie znaczy potępiać go. I kimże my jesteśmy, abyśmy mieli potępiać jedni drugich? Zostawmy prawo sądzenia temu jedynie, który czyta w naszych sercach; śmiem nawet wierzyć, że w jego ojcowskich oczach, mnogość cnót może okupić jedną chwilę zbłąkania.
 Ale, zaklinam cię, droga przyjaciółko, strzeż się przedewszystkiem tych gwałtownych postanowień, które nietyle są ozna-