Łacińska poezja renesansowa była poezją panegiryczną, wysławiała różne osobistości, zapominając o opiewaniu wewnętrznego i zewnętrznego świata! Humaniści wzamian za złoto, unieśmiertelniali imiona swych protektorów, a potęga ich i znaczenie wzrosły do tego stopnia, że patrzono na nich, jako na równych książętom lub królom!
Przekonanie humanistów o swej wielkiej wartości, ich pompatyczność i koturnowość odzwierciadla się najlepiej w epistolografji.
Poggio, Francesco Barbaro, Filelfo, Campano opublikowali zbiory swoich listów, które czytane były chciwie, jako arcydzieła stylu i klasycznej łaciny.
Widzimy więc, że w dziedzinie epistolografji Aretino nowatorem nie był. Ale błyskotliwość pióra, obfitość treści, znakomitość osób, z któremi korespondował, czynią go najwybitniejszym przedstawicielem tego oryginalnego, literackiego rodzaju.
| — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — |
Ariosto, Bibbiena i Machiavelli stworzyli komedję włoską w wieku XVI. Niezliczeni naśladowcy albo szli ich śladami, albo też wzorowali się na pisarzach klasycznych: Terencjuszu lub Plaucie.
Ani w swej tragedji „Orazia“, ani w komedjach Aretino nie stał się niewolniczym naśladowcą teatru starożytnego, a mierna znajomość literatury antycznej wyszła mu tutaj na dobre. W dziełach
