Ta strona została uwierzytelniona.
działalność polityczna przysporzyła mu mało zadowolenia, a jeszcze mniej przyjaciół. Nikt go nie kochał za jego czyny. Nie przyczynił się też do niczyjego szczęścia, ani swego własnego, ani swej rodziny.
Ktoś mu poddał, że stworzył szczęście wielkiego narodu.
»Tak; ale dla ilu ludów byłem sprawcą niedoli? Gdyby nie ja, nie byłoby trzech wielkich wojen, nie zginęłoby ośmdziesiąt tysięcy ludzi, nie okryliby się żałobą ojcowie, matki, bracia, siostry, wdowy. Sprawa to jest między mną, a Stwórcą — ale wszystkie moje dzieła przyniosły mi lichy plon radości«.
Nigdy Bismark nie był tak wielkim, jak tego wieczoru.
