Strona:Pisma krytyczne (France).djvu/209

Fizyka, medycyna, astronomia, nauki przyrodnicze — wszystko to jednakowo wiodło go do czarnoksięstwa. A ponieważ miał wyobraźnię żywą i styl suggestywny, stworzył arcydzieło powieści fantastycznej.
 Ten człowiek zdolny, płochy i próżny zostawił po sobie pamięć czarnoksiężnika i cudotwórcy. W epoce wielkich sporów religijnych, gdy chrześcianie i poganie prześcigali się w cudach, ojcowie Kościoła wspominali autora »Przemian« zawsze z nienawiścią i bojaźnią. Już Lactantius w połowie III wieku wspomina o całem mnóstwie cudów Apulejusa; święty Hieronim stawia go obok Apolloniusa z Tyany; święty Augustyn, który nie odróżnia go od bohatera jego powieści, ubolewa, że takiego człowieka przeciwstawiano, a nawet przekładano nad Chrystusa. W tych czasach wyznawcy gasnących już bogów czcili krasomówcę z Madaury, jako jednego z ostatnich swych mędrców. Było to rzeczą naturalną, że przywiązali się oni do filozofa, zamiłowanego w symbolach i dopuszczonego do wszelkich tajemnic. Posąg Apulejusa wznosił się w Konstantynopolu