Strona:Pisma zbiorowe Józefa Piłsudskiego T04.djvu/108

punktów jako ośrodków agitacyjnych, ilością żyjącego tam materiału ludzkiego, zdatnego do służby wojskowej, i łatwością zaagitowania go. Jako przykład podam dwie uwagi:
 a) gubernia Łomżyńska zawsze stanowiła w Królestwie polską Beocję, ośrodek, który żył życiem własnym, absolutnie nie promieniował swym wpływem na resztę Królestwa, — odwrotnie, sam szukał wskazówek i wytycznych dla życia ideowego i politycznego z zewnątrz; ponadto jest to gubernia stosunkowo bardzo silnie przez wojnę zniszczona i wyludniona. Dlatego też rozlokowanie tam oddziałów legionowych może zaagitować bezpośrednie otoczenie, nigdy zaś nie wpłynie na zmianę nastroju w całości Królestwa.
 b) Nałęczów, w którym stoi obecnie 6 p. p., należy do okolic, gdzie były formowane legiony polskie po stronie rosyjskiej i gdzie zostawiły one swoją tradycję. Dlatego też pobyt obecny Legionów w tym punkcie może zanulować poprzednie wpływy, żadnych jednakże realnych korzyści nie da.
 6) Częste urlopowanie żołnierzy do ich rodzin specjalnie na wieś, gdzie niechybnie wywrą wpływ większy, jako swój człowiek, niż najwymowniejszy mówca werbunkowy naznaczony z zewnątrz.
 7) Postanowienie jako zasady, że żołnierz nie miesza się do polityki wewnętrznej i działa na otoczenie jedynie przez swe towarzyskie stosunki.
 8) Usunięcie od zetknięcia ze społeczeństwem i od pracy propagatorskiej wszystkich oficerów, którzy na wojnie nie byli i reprezentują przed społeczeństwem nie tężyznę i ducha żołnierskiego, lecz właśnie niepopularne funkcje polityczne wojska.
 9) Wyłączenie tych wszystkich ludzi ze stanu wojskowego («Soldatenstand») i utworzenie specjalnej kategorii urzędników wojskowych.
 10) Zakładanie szkół wojskowych dla oficerów z tym zastrzeżeniem, że pierwszymi kandydatami do tych szkół muszą być podoficerowie legionowi z kwalifikacjami wykształcenia ogólnego, którzy przez dwa lata przechodzili twardą służbę doświadczenia wojennego w polu, a teraz jakby przez ironię losu zostaliby pozbawieni możności zostania oficerami.
 11) Przywrócenie dawnego, przed kilkoma miesiącami gruntownie zmienionego «Kriegsgliederung».
 12) Aby Legiony mogły spełnić rolę, jaka im przypadnie, potrzebnem jest ukształtowanie stanu moralnego żołnierza, aby rozpęd i dobry humor mogły wrócić. Dwuletnia służba w ciężkich warunkach moralnych z jednej strony wyczerpały bar-