Strona:Pisma zbiorowe Józefa Piłsudskiego T04.djvu/110

Zestawienie cyfrowe będzie pod tym względem najwymowniejsze.
 W czasie wojny dwukrotnie urządzałem werbunek do podległego mi oddziału w ten sposób, że rekruci byli wcielani wprost do wojska; przy tym wszyscy rekruci wstępowali z tą świadomością, że wchodzą w skład oddziału, który starannie mimo ogromnych szykan i przeciwności, na jakie wskutek tego był narażony, zachowywał charakter służby Polsce, a nie interesom obcym.
 1) Werbunek w Kielcach ogłosiłem na samym początku wojny z końcem sierpnia 1914; trwał on do początku września, tj. do czasu mojego wycofania się z Kielc, razem niespełna 3 tygodnie. Warunkami sprzyjającymi werbunkowi były — niezależność oddziału, początek wojny. Nie sprzyjały zaś — zewnętrzny wygląd oddziału był nad wyraz opłakany; przeważna część ludzi nie miała mundurów, lecz chodziła w cywilnych ubraniach; odżywianie, dzięki brakowi urządzeń pomocniczych, pozostawiało wiele do życzenia; broń starego systemu z dymnym prochem. Ponadto sytuacja wojenna była wówczas bardzo niepewna, patrole nieprzyjacielskie dochodziły niedaleko od miasta, czego przed mieszkańcami nie można było utaić. Mimo to zwerbowano i wcielono do wojska 1228 ochotników.
 2) Werbunek w Lublinie; tuż po zajęciu Lublina ogłosiłem tam werbunek; werbunek ten natrafiał na znaczne trudności z powodu tego, że przeszkadzano mi i przeciwdziałano zarówno ze strony czynników rządowych, jak i władz legionowych. W ciągu miesiąca zwerbowano ponad 1400 ludzi. Nadmienić muszę, że cały werbunek odbył się z minimalnym nakładem finansowym i sił ludzkich.
 W przeciwstawieniu do tego przytoczę cyfrę oficjalną przytoczoną przez Centralne Biuro Werbunkowe Departamentu Wojskowego. Przy ogromnym nakładzie pieniędzy i urządzeń werbunkowych, przy hojnym rozdzieleniu po całej okupacji austriackiej oficerów i «manszaftu» werbunkowego, zwerbowano i zaasenterowano w 24 miejscowościach w ciągu 6 miesięcy tj. od lipca 1915 do stycznia 1916 — a więc w okresie ciągłych zwycięstw państw centralnych — 1.620 rekrutów.
 W powyżej przedstawionym kierunku należy prowadzić pracę w pierwszym okresie. Za cel jej stawia się wytworzenie nastroju, popularyzowanie idei wojskowości polskiej. Wszystko, co ta akcja praktycznie w tym czasie zdobędzie, zasilałoby kadry Legionów, formując w ten sposób pierwszy korpus pol-