— Teraz — rzekł balwierz — przychodzi kolej na Djanę zwaną. Djaną wtórą[1], przez Salmantina napisaną, i na inną jeszcze, tego samego imienia, której autorem jest Gil Polo.
— Niechaj to dzieło Salmatina — rzekł pleban — powiększy poczet skazańców na podwórzu, zaś tego Gil Polo miejcie na pieczy, jakby to był sam Apollo.
— Idźmy dalej, kumie, i pospieszajmy nieco, gdyż i pora późna się robi.
— Ta książka — rzekł balwierz, otwierając następną, — to Dziesięć Ksiąg Fortuny Miłości[2], ułożone przez Antoniego de Lofraso, poetę z Sardynji.
— Według tego, com słyszał, — rzekł pleban — to odkąd Apollo jest Apollem, Muzy Muzami, a wierszopise wierszopisami, nie było księgi tak krotochwilnej i dziwacznej, która dla wątku, co się w niej subtylnie wyciąga, pierwszą jest wśród ksiąg podobnych, co światło dnia ujrzały; a ten, kto jej nie czytał, snadnie powiedzieć może, że nie czytał nigdy nic trefnego.
— Daj mi ją, kumie, gdyż bardziej z tego rad jestem, że ją znalazłem, niż gdyby mi ktoś podarował sutannę z florenckiej wełny[3].
— Odłożył ją na bok, z wielkiem ukontentowaniem, zaś balwierz ciągnął dalej:
— Teraz będziemy mieli sprawę z Pasterzem iberyjskim, Nimfami z Henares i Medykamentami zazdrości[4].
— Nic innego z niemi uczynić nie Iza, tylko powierzyć je świeckiemu ramieniu gospodyni, a nie pytajcie się o moje racje, gdyż nigdybyśmy do kresu nie doszli.
— Otóż i Pasterz Filidy[5]— rzekł balwierz.
— Nie jest to pasterz — rzekł ksiądz — jeno bardzo zręczny dworzanin. Czuwajcie nad nim, jak nad drogocennym klejnotem.
- ↑ Dzieło Montemayora kontynuował Alonso Perez, medyk z Salamanki. Jest to: „Segunda parte de la Diana“ (Alcaid de Henares’ 1564), ubarwiona nużącą i pedantyczną erudycją. Gaspar Gil Polo z Walencji napisał „Diana Enamorada“, poemat dość dużej miary. W czwartej księdze „Galatei“ Cervantes wychwala Gil Pola i grą słów robi z niego Apolla.
- ↑ Poemat bez żadnej wartości, opublikowany w Barcelonie w 1573 roku. Autor jego wyśmiany został przez Cervantesa także w „El Viaje de Parnaso“ (c. III). Sam Apollo nazywa go barbarzyńcą i nieukiem.
- ↑ Sztuka włókiennicza i jedwabnicza kwitła w Wiekach średnich w Florencji. Antonio de Guervara mówi o „rasos de Florencia para traer el verano“, w swojem dziele: „Monosprecio de corte y alabanza de aldea“. Krzysztof de Villalón w „Viaje de Turquia“ chwali Florencję, która „de sedas, panos y rajas es muy bastecida y barato y otras muchas merrancias“. Ciekawe studjum „Impressioni italiane di viaggiatori spagnuoli nei secoli XVI e XVII“, pomieścił w „Revue Hispanique“ włoski tłumacz Don Kichota, Alfredo Giannini (1922 Tom LV).
- ↑ „El pastor de Iberia“ (Sevilla 1591). Autorem tego dzieła jest Bernardo de la Vega. Bernardo Gonzáles de Bovadilla napisał: „Primera parte de las Ninfas y pastores de Henares“. (Alcald. de Henares 1857). „Desengano de los celos“ — Bartolome Dópez de Encio (Madrid 1586).
- ↑ Autorem jest Luis Gálvez de Montalvo. (Pierwsze wydanie: Madrid, 1582). W „Coloquio de los perros“ przypomina Cervantes ten romans pasterski, a w Galatei pod imieniem pasterskim Siralva, wprowadza Montalva do swego poematu; Montalvo w sonecie, napisanem na cześć Galatei, wysławia Cervantesa, który, powróciwszy z niewoli w Algierze, „odrodził Muzy“. Cervantes odwdzięczył się pochwałą Montalva w „Canto de Caliope“.
