no parece sino que alli ha pasado las suyas Bulcano“. Cristobal de Villalón, wracając z niewoli tureckiej około 1580 r., podziwiał w Medjolanie piękną broń i sprzęty wojenne „Cosas de armas y joyas valen mas baratas que en toda Italia y Flandes; espadas muy galanas de tauxia eon sus bolsas y talabartes de la misma guarnición y dagas, cinco escudos cuestan, que sola la daga se lo vale aca („Viaje de Turquia“).
3 Książęta Egmont i Horn stali się ofiarami krwawego i fanatycznego księcia Alby, posłanego w 1567 r. przez Filipa II do Flandrji, aby tam zdusił powstanie. We Flandrji powstał wówczas słynny „Trybunał krwi“.
4 Słynny korsarz i renegat chrześcijański, którego historycy włoscy zwali Ucciali lub Occiali (od Ulugh Aluch Ali, czyli po turecku „renegat Ali“). Razem z Mahometem Sciaurak, paszą Aleksandrji, brał udział w bitwie pod Lepanto, walcząc pod dowództwem Ali Paszy. Waleczny ten i zawsze wierny Turkom kondotjer został po śmierci Draguta ogłoszony królem Trypolisu, a później Algieru i Tunisu (1569). W 1580 roku umarł otruty.
5 Juan Andres Doria, synowiec wielkiego Doria, dowodził pięćdziesięcioma galerami hiszpańskiemi pod Lepanto.
6 Forteca, broniąca wejścia do portu w Tunisie. W roku 1573 Filip II kazał ją Juanowi d‘Austria umocnić jeszcze lepiej, przez dodanie portu między laguną a bagnem. Na niewiele się to zdało, gdyż Turcy po roku zdobyli ją. Nazwa pochodzi od słowa „gula“.
7 Serbelloni byli książętami Navary i Castione. Gabrjel Serbelloni, generał artylerii, służył w marynarce Filipa II. Wymieniony wraz z chrześcijanami, wziętymi do niewoli w Golecie, na Turków, wziętych do niewoli pod Lepanto, wrócił do kraju w 1580 r. i umarł w Medjolanie.
1 Przydomek Jakóba Paleara, inżyniera wojskowego, służącego Karolowi V i Filipowi II. Brat jego, Jerzy, dowodził załogą w twierdzach Maiorca i Pamplone.
2 Sprawował więc godność „wielkiego wezyra“ i „mufti“. Wiele szczegółów i interesujących danych o militaryźmie tureckim zawiera dzieło cytowanego już Cristobala de Villalón „Viaje de Turquia“, napisane w niewoli w Konstantynopolu.
3 Cervantes zapewne przekręcił tutaj jego imię. W „Los banios de Argel“ nazywa go przecież Hassanem Paszą. Renegat z Wenecji, Hassan Pasza, był jednym ze sławnych dowódców korsarzy, tej prawdziwej plagi Algieru, Tunisu i Trypolisu. Służył z początku pod Dragutem, później pod Uchali, który go uczynił królem Trypolisu. W roku 1580 otruł go
