1 Durandarte był bohaterem poezji ludowej francusko-hiszpańskiej. Kuzyn Montesinosa, wziął swoje imię od niezłomnej szpady Durandal, którą nosił Roland. Roland ranny śmiertelnie w Roncenvaux, prosił Durandarte, aby po śmierci wyjął mu z piersi serce i zaniósł je Balermie („O Balerma, oh Balerma! — por mi mai fuiste enegendrada!“). Podobnie Amadis z Galji przed bitwą z monstrum Endriago, pochodzącem z Czarciej Wyspy, zaklinał swego giermka Gandolina, aby, jeśli zginie w pojedynku, wydarł mu z piersi serce i zaniósł je umiłowanej Orianie.
2 O Merlinie z Galji, magu i proroku, mówią legendy celtyckie, zebrane w „Historia regum Britanniae“, napisanej w 1132-35 roku przez Geoffrey di Monmouth, biskupa z S. Asaph. Dzieło to, znane we Francji, dzięki czterem przekładom, przerobił na wiersz Robert Wace (1106-1175), kanonik z Bayeux. Jest to „Le Roman de Brut o Geste de Bretons“.
Merlin, zakochawszy się w kobiecie z jeziora, Vivianie, został przez nią zdradziecko zamknięty w zaczarowanym grobowcu, znajdującym się w lesie Northes. Romanse bretońskie i „Livre d’Artus“ każą mu tam żyć wiecznie. Ariosto (Rol. Szal. II, 70-71, III 10-11), mówi, że w marmurowym grobie ma mieszkanie proroczy duch.
3 W rzekę Guadiana został zamieniony nieszczęśliwy giermek Durandarta. Rzeka płynie korytem podziemnym na przestrzeni siedmiu mil od Penarroya, koło Argomasilla do Daimiel. Alegorycznie: giermek ucieka od światła słonecznego, aby ukryć swój ból.
4 „Dorado“ — złocisty. Epitet ten literatura hiszpańska nadała rzece Tag, o której Plinjusz powiedział, że ma piaski złociste.
5 Clemencin wyjaśnia, że Tucar albo Fuggar było to nazwisko znakomitej rodziny niemieckiej, pochodzenia szwajcarskiego, słynącej w Hiszpanji ze swych bogactw.
6 Aluzja do legendy o Infancie portugalskim, który zwiedził cztery części świata. W 1570 roku pojawiła się w Saragossie książka: „Libro del infante don Pedro de Portugal que anduvo las cuarto partidos del mundo“.
1 Cervantes korzysta z okazji, aby pochwalić swego protektora, hrabiego Lemos. Wielokrotnie, w ustępach różnych swych dzieł, autor „Don Kichota“ daje jednak wyraz swej goryczy w stosunku do wysoko postawionych osobistości, które mało dbały o księgi im dedykowane.
