teczni, ciało bowiem ludzkie jest maszyną przedziwną, a umysł narządem zdolnym dokonywać cudów. Ale człowiek jest równocześnie duchem, a ducha tego poznać można tylko przez miłość. Szacując człowieka podług targowej ceny usług, jakich możemy po nim oczekiwać, znamy go niedokładnie. Taka ograniczona znajomość łatwo nam pozwala być wobec niego niesprawiedliwym i z uczuciem triumfu winszować sobie okrutnych zysków, jeśli uda się nam wydobyć zeń o wiele więcej, niżeśmy zapłacili. Ale wiedząc, że jest duchem, wiemy, że stanowi jedno z nami. Czujemy natychmiast, że okrucieństwo względem niego jest okrucieństwem względem nas samych, że pomniejszać go znaczy okradać własne nasze człowieczeństwo, i że starając się go wyzyskać dla własnego, osobistego użytku, poprostu zdobywamy pieniądze czy wygodę za cenę prawdy.
Pewnego dnia płynąłem łódką po Gangesie. Był piękny wieczór jesienny. Słońce zaszło; milczenie niebios pełne było po brzegi niewypowiedzianego pokoju i piękna. Ogromna powierzchnia wodna leżała cicho, bez jednej zmarszczki, odbijając, niby zwierciadło, zmienną
Strona:Rabindranath Tagore-Sadhana.djvu/144
Ta strona została przepisana.
146
R. TAGORE: SĀDHANĀ
