Strona:Rabindranath Tagore-Sadhana.djvu/174

Ta strona została przepisana.
176
R. TAGORE: SĀDHANĀ

kształtów, daje sam siebie. Działa, bo jakże mógłby się dawać nie działając. Radość jego wciąż się sama poświęca w tem poświęceniu, jakiem jest twórczość jego.

W tem właśnie tkwi nasze prawdziwe znaczenie. w tem podobieństwie do ojca naszego. I my też winniśmy oddawać sami siebie w różnostronnej działalności, skierowanej ku różnym celom. Wedy nazywają go dawcą siebie samego, dawcą siły.[1] Nie dość mu tego, że sam się nam oddaje, ale daje nam siłę, byśmy podobnie mogli oddawać siebie. Dlatego to wieszcz upaniszadowy modli się do niego, tak nasze potrzeby zaspokajającego, mówiąc: Oby nas obdarzył umysłem dobroczynnym,[2] oby zaspokoił tę najpilniejszą z potrzeb, obdarzając nas umysłem dobroczynnym. To znaczy, że nie dość, aby on sam pracował nad usunięciem naszych potrzeb, ale niechaj da nam chęć i siłę współdziałania z sobą w czynności i w stosowaniu dobroci. Zaiste, wtedy dopiero dokona się jedność nasza z nim. Umysł dobroczynny jest taki, który wskazuje nam, że potrzeba (svārtha)[3] drugiej jaźni, jest wrodzoną potrzebą (nihitārtha)[4] naszej

  1. ātmadā baladā (sic; zamiast baladāḥ). Wyrazy wzięte z przytoczonej już raz przez autora zwrotki hymnu wedyjskiego, Ṛgvēda X. 121, 2, będącego wy-kładnikiem przed-upaniszadowych spekulacyj monoteistycznych. yá ātmadā baladā yásya víśvā upāsatē praśíṣaṁ yásya dēvaḥ, „który jest dawcą tchu (życia), który jest dawcą siły, którego rozkazu wszyscy słuchają, którego (rozkazu słuchają) bogowie“. Tłumaczyć tutaj ātmadāḥ przez „dawca siebie samego“ (the giver of himself) jest niedopuszczalnym anachronizmem filozoficznym.
  2. sa nō buddhyā śubhayā saṁyunaktu, Zdanie przychodzące parokrotnie w Śvēt. — up. (3, 4; 4, 1; 4, 12). śubha znaczy czysty, jasny, i t. p. ale nie dobroczynny. Zob. przekład Deusseria w uw. 82 do str. 175.
  3. Wyraz „potrzeba“ (ang. want) można przetłumaczyć po sanskrycku przez svārtha, ale wyraz sanskr. nihitārtha, wzięty z Śvēt. — up. 4, l, trudno wykładać przez „wrodzona potrzeba“ (inherent want), bo sprzeciwia się tutaj temu nietylko sens zdania, ale poprostu gramatyka. Patrz uw. 82 do str. 175.
  4. Wyraz „potrzeba“ (ang. want) można przetłumaczyć po sanskrycku przez svārtha, ale wyraz sanskr. nihitārtha, wzięty z Śvēt. — up. 4, l, trudno wykładać przez „wrodzona potrzeba“ (inherent want), bo sprzeciwia się tutaj temu nietylko sens zdania, ale poprostu gramatyka. Patrz uw. 82 do str. 175.