rozrywa ją zewsząd, nic nie możemy prawdziwie oddać ani przyjąć. Ale kiedy odnajdziemy ośrodek nasz w duszy naszej, mocą samo-powściągliwości, mocą tej siły, która wprowadza zgodą w zatarg pierwiastków i jednoczy te, które się rozbiegły, wówczas wszystkie nasze odosobnione wrażenia skupiają się w mądrość, a wszystkie chwilowe popędy serca znajdują wypełnienie w miłości; wówczas wszystkie nikłe szczegóły życia naszego odsłaniają cel nieskończony, a wszystkie nasze myśli i uczynki jednoczą się nierozdzielnie w wewnętrznej harmonji.
Upaniszady powiadają zwielkim naciskiem: Poznaj Jedno, Duszę. Ona jest mostem, wiodącym do bytu nieśmiertelnego.[1]
Oto ostateczny cel człowieka: znaleźć Jedno, które jest w nim; które jest jego prawdą, jego duszą; kluczem, który otwiera bramy życia duchowego, królestwa niebieskiego. Pragnienia człowiecze są mnogie i jak szalone gonią one za przeróżnemi przedmiotami świeckiemi, bowiem w tem życie ich i wypełnienie. Ale to, co jest w człowieku jedno, wiecznie szuka jedności — jedności w wiedzy, jedności w miłości, jedności w zamiarach woli; naj-
- ↑ tam ēvāikaṁ janatha ātmānam; — i uw. 35: — amṛtasya sētuḥ, — Oba cytaty wyjęte ze zwrotki Muṇḍ. — up. 2, 2, 5. Przedmiotem rozdziału, w którym się ta zwrotka znajduje, jest brahman (dusza świata) = ātman. Do niego odnoszą się oba zdania, pierwsze: „o niem to jednem wiecie, że jest ātmanem“, — i drugie: „on jest mostem nieśmiertelności“. Pierwsze z tych zdań przekłada autor bardzo swobodnie, ale nie bardzo gramatycznie.
