Strona:Rabindranath Tagore - Nacjonalizm.djvu/72

Ta strona została przepisana.

wnętrzne zdobycze. Niechaj nasza kultura oprze się na trwałej podstawie społecznej współpracy, a nie na walce i gospodarczym wyzysku. Zadaniem mędrców wszystkich ludów wschodnich wierzących w duszę ludzką jest znalezienie możliwości dla urzeczywistnienia tego w obecnych stosunkach, kiedy to znajdujemy się pod kłami gospodarczego smoka, wysycającego z nas wszystką krew. Jest znakiem słabości i lenistwa, gdy przyswajamy sobie warunki życia, które nam inni narzucają wraz z obcemi dla nas ideałami. Musimy ocknąć się i zawładnąć siłami świata, ażeby móc powieść nasze dzieje ku ich właściwemu celowi, ku doskonałości.
Z tego, co powiedziałem, łatwo się można przekonać, że nie jestem ekonomistą. Przyznaję, że istnieje prawo pobytu i podaży i że człowiek pragnie zawsze więcej, niż to jest zdrowo dla niego. Mimoto wierzę, że istnieje coś w rodzaju harmonji pełnego człowieczeństwa. Kto ją ma w sobie, ten jest bogaty mimo całą swą nędzę, ten jest zwycięscą, jakkolwiek go pokonano; tego wiedzie śmierć ku nieśmiertelności, gdzie wieczna sprawiedliwość przemieni jego poniżenie w promienny tryjumf.