Strona:Ramacharaka - Religje Indyj.pdf/12

 Jak mówiliśmy już, „bogowie“ i nadnaturalne istoty, którym cześć oddawały starożytne narody Indyj w zaraniu ichr religijnego rozowju, przedstawiali się hinduskiej świadomości, w postaci istot pokrewnych z duchami przyrody, t. j. byty to uosobione i ubóstwione siły przyrody. I tak, w starożytnych Wedach znajdujemy wzmianki o Dajansie — Picie — „ojcu nieba“, w towarzystwie Prithiwi — „matki-ziemi , o Uszasie, czyli o bogini-zorzy“, Suria — „bogu-słońcu“, Waju — bogu-wietrze“ i Agni „bogu-ogniu“ Istniał jeszcze Indra, starożytne wyobrażenie o „bogu gromu i błyskawicy“, t. zn. Indra odpowiadał Zeusowi i Jowiszowi starożytnych greków i rzymian, ale z biegiem czasu zmieniło się wyobrażenie o charakterze tego boga znaczenie jego stopniowo się powiększało, póki w końcu nie zajął pierwszego miejsca w panteonie starożytnych hinduskich bogów i nie zaczęto go uważać za „Króla bogów“. Spotykamy także u hindusów częste zwracanie się da Waruny — „boga-nieba“, którego okiem było promienne słońce i który wyrósł z czasem na wielkiego boga, kierującego prawami przyrody i baczącego na moralność ludzi. Istniał jeszcze Soma, bóg upajającego napoju, odpowiadający Bakchusowi czyli Dyonizosowi, z tą różnicą, że cześć dla niego była znacznie skromniejsza od dyonizyjskich bachanalij; sok rośliny „Soma“ używali hindusi tylko podczas składania ofiar i religinych ceremonii. Sok some był takżet nektarem, świętym napojem strożytnych hinduskich bogów. Indrze przypisywano szczególnie częste używanie tego napoju, którym wzmacniał swój porywczy, wojenny zapał, wskutek czego stał się popularnem bóstwem w tak wojowniczynm narodzie, jakim byli starożytni hindusi.
 Starożytny hinduski panteon liczył do trzydziestu trzech popularnych i najbardziej czczonych bogów i niezliczoną ilość pół bogów, małych bogów, demonów: i duchów przrody, większa część których, jako powstałe z tego samego źródła drogą uosobienia sił przyrody, przypominała greckich bożków. Wśród nich istniał dobrze znany lama „bóg śmierci“. Był to pierwszy umarły człoweik, dzięki czemu stał się bóstwem. Z biegiem czasu daje się zauważyć pewne osobliwe dążenie do zlania się ideji o dwóch lub więcej bogach, w jedną o do przeniesienia z jednego bóstwa na drugie ich przymiotów i cech. Kierunek ten stopniowo wzmacniał się i rozwijał, póki w końcu różnice między bogami do tego stopnia się zaciemniałym że naród począł patrzeć na nich, jak na przejawienie czyli uosobienie pewnego, jedynego Bóstwa;tą drogą zasadnicze ideje hinduskiego panteizmu silniej się uwypuklały, jak co do treści, tak i co do formy.
 Powoli, mniejsze bóstwa zaginęły, a z większości ich zostały tylko nazwy. Bramini kasta kapłanów, poczęli przywłaszczać sobie coraz większą kontrolę nad wierzeniami, coraz natarczywiej i wytrwałej narzucać masom swoje włase nauczania, sprowadzając rozpowszechnione wierzenia do określonego systemu i jednocząc w jedną całość zawarte w nich ideje. Z rozwojem panteistycznego wyobrażenia zmieniła się przyroda i przeznaczenie bogów Indra, pozbawiony w znacznej części swojej